KONFERENCJA RADIOKOMUNIKACJI
I TELEINFORMATYKI
KRiT 2024

Streszczenie: Jednym z najważniejszych wyzwań związanych z implementacją sieci Open RAN o architekturze zorientowanej na użytkownika jest odpowiednie formowanie tzw. klastrów obsługujących. Problem ten może być efektywnie rozwiązany za pomocą zaproponowanego algorytmu wykorzystującego współpracę pomiędzy xApp’em i rApp’em. Wyniki symulacji pokazały, że zaproponowane rozwiązanie pozwala na zwiększenie mediany z rozkładu przepływności użytkowników o 16% względem standardowej architektury zorientowanej na sieć.

Abstract: One of the main challenges associated with the implementation of an Open RAN User-Centric Cell-Free network is the appropriate formulation of serving clusters. This problem can be effectively solved using a proposed algorithm that leverages cooperation between xApp and rApp. Simulation results have shown that the proposed solution allows for a 16% increase in the median of the user throughput distribution compared to the state-of-the-art network-centric architecture.

Słowa kluczowe: 6G, Massive MIMO, sieć zorientowana na użytkownika, Open RAN

Keywords: 6G, Massive MIMO, User-Centric networks, Open RAN

1.  Wstęp

Jedną z kluczowych cech sieci mobilnych szóstej generacji (6G) jest zastosowanie tzw. architektury zorientowanej na użytkownika (ang. User-Centric Cell-Free) w połączeniu
z techniką M-MIMO (ang. Massive Multiple-Input Multiple-Output) [4]. Poprzednie generacje sieci mobilnych stosowały tzw. architekturę zorientowaną na sieć, gdzie użytkownik typowo obsługiwany jest przez jedną stację bazową od której odbiera najwyższą moc sygnału referencyjnego RSRP (ang. Reference Signal Received Power). W nowej architekturze zorientowanej na użytkownika może być on obsługiwany przez wiele zsynchronizowanych stacji bazowych (nazywanych w tym kontekście punktami dostępu) koordynowanych przez tzw. centralną jednostkę przetwarzania CPU (ang. Central Processing Unit). Wykorzystanie takiej architektury pozwala przede wszystkim na zmniejszenie dysproporcji w mocy odbieranej w różnych punktach sieci. Jest to szczególnie istotne w przypadku użytkowników znajdujących się w podobnej odległości od kilku stacji bazowych [6]. W tzw. kanonicznej implementacji sieci zorientowanej na użytkownika zakłada się, że wszystkie stacje bazowe będą obsługiwały wszystkich użytkowników [3]. W praktyce jednak, zarówno stacje bazowe jak i CPU mają ograniczone zasoby obliczeniowe i mogą obsłużyć jedynie skończoną liczbę użytkowników, np. ze względu na konieczność estymacji kanału i obliczania wag prekodera. Ponadto, część stacji bazowych znacząco oddalonych od użytkownika będzie miała marginalny wpływ na poprawę jego przepływności, ”marnując” w ten sposób cenne zasoby radiowe. Z tej perspektywy jednym z kluczowych zagadnień dla sieci zorientowanej na użytkownika jest procedura tzw. formowania klastrów obsługujących. Ma ona na celu określenie zbioru stacji bazowych, które powinny obsługiwać konkretnego użytkownika [1]. Klastry obsługujące mogą być dynamicznie formowane np. na bazie RSRP, z wykorzystaniem różnych algorytmów np. uczenia maszynowego ML (ang. Machine Learning). Ponadto, formowanie klastrów obsługujących może uwzględniać różne funkcje celu, takie jak: maksymalizacja efektywności energetycznej lub maksymalizacja przepływności osiąganych przez użytkowników.

Potencjalną szansą na praktyczną implementację sieci zorientowanej na użytkownika jest wykorzystanie koncepcji otwartej sieci dostępowej Open RAN (ang. Open Radio Access Network) [7]. W ramach koncepcji Open RAN zaproponowany został tzw. podział 7.2, pozwalający na rozdzielenie funkcji stacji bazowej na zwirtualizowaną jednostkę rozproszoną O-DU (ang. Open RAN Distributed Unit) realizującą m.in., funkcje warstwy fizycznej wyższego poziomu i warstwy dostępu do łącza, oraz fizyczną jednostkę radiową O-RU (Open RAN Radio Unit), odpowiedzialną za funkcje warstwy fizycznej niższego poziomu i bezpośrednio transmisje radiową. Korzystając z podziału 7.2, tzw. węzeł E2 (tutaj O-DU) może służyć jako CPU i kontrolować transmisję z wielu jednostek radiowych O-RU wykorzystujących technikę M-MIMO. Jedną z kluczowych cech sieci Open RAN jest możliwość kontrolowania sieci dostępowej poprzez implementację dedykowanych algorytmów w formie tzw. xApp’ów i rApp’ów, które są wdrażane w ramach tzw. inteligentnego kontrolera sieci dostępowej pracującego w czasie bliskim rzeczywistemu Near-RT RIC (ang. Near Real-Time RAN Intelligent Controller), oraz tzw. inteligentnego kontrolera sieci dostępowej pracującego w czasie nierzeczywistym Non-RT RIC. Near-RT RIC pracuje w pętli kontroli o skali czasu od 10 ms do 1 s, podczas gdy Non-RT RIC w pętli kontroli o skali czasu powyżej 1 s. Wykorzystanie xApp’u do formowania klastrów obsługujących w sieci Open RAN zorientowanej na użytkownika zostało zaproponowane w [2]. Autorzy jednak rozważali jedynie wykorzystanie Near-RT RIC’a, bez uwzględnienia dodatkowych danych, które mogłyby być przesyłane przez rApp w Non-RT RIC’u. Ponadto, analiza symulacyjna przeprowadzona w tej pracy, zakłada prosty model kanału radiowego, oraz wąskopasmową transmisję na pojedynczej nośnej, podczas gdy rzeczywiste sieci 5G, a prawdopodobnie także 6G, wykorzystują wielodostęp oparty na modulacji wielotonowej OFDMA (ang. Orthogonal Frequency Division Multiple Access).

W tej pracy proponowany jest algorytm formowania klastrów obsługujących w sieci Open RAN o architekturze zorientowanej na użytkownika z wykorzystaniem dwóch współpracujących ze sobą aplikacji: xApp’a w Near-RT RIC’u i rApp’a w Non-RT RIC’u. Zaproponowane rozwiązanie zostanie zbadane za pomocą zaawansowanego symulatora sieci M-MIMO o architekturze zorientowanej na użytkownika, wykorzystującego trójwymiarowe śledzenie promieni (ang. 3D Ray Tracing), zaproponowanego we wcześniejszej pracy autora [5]. W dalszych częściach tej pracy, w Rozdziale 2 przedstawiona zostanie rozważana sieć Open RAN o architekturze zorientowanej na użytkownika. Rozdział 3 zawiera opis zaproponowanego algorytmu formowania klastrów obsługujących. Wyniki symulacji przedstawione są w Rozdziale 4, a wnioski zostały sformułowane w Rozdziale 5.

2.  Sieć Open RAN o Architekturze Zorientowanej na Użytkownika

Figure 1: Sieć Open RAN o architekturze zorientowanej na użytkownika.

W tej pracy rozważane jest łącze w dół w sieci Open RAN zorientowanej na użytkownika przedstawionej na Rys. 1. W tej sieci O-RU jest jednostką radiową wyposażoną w macierz antenową M-MIMO. O-RU odpowiada bezpośrednio z transmisję danych użytkownika w interfejsie radiowym. Węzeł E2 to połączona zwirtualizowana jednostka rozproszona O-DU i zwirtualizowana jednostka centralna O-CU (ang. Open RAN Centralized Unit). Pełni ona rolę CPU, tzn., odpowiada za przydział zasobów radiowych, a także koordynację transmisji do użytkowników z kontrolowanych przez nią fizycznych jednostek radiowych O-RU. Jednym z najistotniejszych zadań węzła E2 w ramach koordynacji transmisji, jest zestawienie klastra obsługującego dla każdego z użytkowników. Wymaga ono konfiguracji jednostek radiowych O-RU tworzących ten klaster w celu zapewnienia, m.in., wymiany danych użytkownika, synchronizacji transmisji, oraz wymiany informacji o współczynnikach kanałów radiowych poszczególnych użytkowników. W szczególności, potencjalnym wyzwaniem jest formowanie klastrów obsługujących wymagających koordynacji pomiędzy dwoma węzłami E2, tj. fragmentami sieci obsługiwanymi przez różne CPU. Formowanie klastrów obsługujących może być kontrolowane z użyciem interfejsu E2 przez xApp znajdujący się w Near-RT RIC’u. W rozważanej sieci taka kontrola polega na wskazaniu węzłowi E2 które jednostki radiowe O-RU powinny obsługiwać danego użytkownika. Oprócz przesyłania danych kontrolnych, interfejs E2 umożliwia również przesyłanie raportów dotyczących tzw. kluczowych wskaźników wydajności KPI (ang. Key Performance Indicators) sieci dostępowej i użytkowników, np. wartości RSRP, które xApp może wykorzystać w procesie formowania klastrów obsługujących. Z drugiej strony węzeł E2 połączony jest z tzw. SMO (ang. Service Management and Orchestration) interfejsem O1, który umożliwia m.in., przekazywanie raportów zawierających KPI, np. rozkład przepływności użytkowników. Tego typu dane mogą być używane przez rApp do formowania tzw. polityk (ang. policies) mających na celu kierowanie xApp’em i docelowo poprawę wydajności sieci dostępowej. Polityki przekazywane są poprzez interfejs A1 z Non-RT RIC’a do Near-RT RIC’a. W rozważanej sieci polityka może zawierać parametry algorytmu formowania klastrów obsługujących ustalone na podstawie analizy obserwowanych KPI w dłuższej skali czasowej.

3.  Algorytm Formowania Klastrów Obsługujących

W tej pracy proponowany jest algorytm formowania klastrów obsługujących w sieci Open RAN zorientowanej na użytkownika z wykorzystaniem współpracy pomiędzy xApp’em i rApp’em. W dalszej części tego rozdziału opisana zostanie najpierw rola xApp’a, a następnie rola rApp’a w zaproponowanym algorytmie.

Rola xApp’a

Rolą xAppa w zaproponowanym podejściu jest dynamiczne formowanie klastrów obsługujących w oparciu o wartości RSRP poszczególnych użytkowników raportowane poprzez interfejs E2, oraz parametry algorytmu otrzymywane z Non-RT RIC’a za pośrednictwem interfejsu A1. W pierwszym kroku xApp wyznacza zbiór jednostek radiowych O-RU, które powinny obsługiwać danego użytkownika. Dla $k$-tego użytkownika, niezależnie spośród $L$ jednostek radiowych O-RU indeksowanych przez zmienną $l$, wybieranych jest $N_{k}$ o największej wartości RSRP, które zapewnią spełnienie warunku [9]:

$$\frac{\sum_{l\in\mathcal{M}_{k}}p_{k,l}}{\sum_{l=1}^{\mathrm{L}}p_{k,l}}\geq\Delta,$$ (1)

gdzie $\mathcal{M}_{k}$ jest klastrem obsługującym $k$-tego użytkownika, $p_{k,l}$ oznacza RSRP odebrane przez $k$-tego użytkownika od $l$-tej jednostki radiowej O-RU, a $\Delta$ jest parametrem algorytmu przekazywanym przez rApp. Po wyznaczeniu zbioru jednostek radiowych O-RU obsługujących $k$-tego użytkownika - $\mathcal{M}_{k}$, jest on przesyłany przez xApp jako akcja kontrolna do węzła E2.

Rola rApp’a

W zaproponowanym algorytmie, rolą rApp’a znajdującego się w Non-RT RIC’u jest tworzenie polityk, które kierują procesem formowania klastrów obsługujących w xApp’ie. Polityka wysyłana jest do Non-RT RIC’a za pomocą interfejsu A1 i zawiera wartość parametru $\Delta$, która powinna być zastosowana przez xApp. W tej pracy zaproponowano podejście, w którym wybór parametru $\Delta$ dokonywany jest z użyciem ML i zdefiniowany jako tzw. problem wielorękiego bandyty (ang. Multi-Arm Bandit) [8]. W tym przypadku każda ”ręka” wielorękiego bandyty odpowiada jednej wartości parametru $\Delta$. W równych odstępach czasowych $T$ rApp podejmuje akcję - wybiera jedną z wartości parametru $\Delta$ i przekazuje ją do xApp’a za pośrednictwem interfejsu A1. Zaproponowane jest, żeby algorytm podejmował akcje w sposób zachłanny tzn. zawsze wybierał wartość parametru $\Delta$ związaną z najwyższą spodziewaną nagrodą, oznaczoną jako $Q(\Delta)$. Następnie, obserwuje związaną z nią nagrodę - proponujemy, żeby była nią mediana z rozkładu przepływności użytkowników otrzymanego w okresie $T$, następującym po wyborze akcji. W tym celu rApp monitoruje odpowiednie KPI za pośrednictwem interfejsu O1. Po obliczeniu aktualnej nagrody rApp aktualizuje wartość spodziewanej nagrody $Q(\Delta)$ według wzoru:

$$Q(\Delta)\leftarrow\alpha r+(1-\alpha)Q(\Delta),$$ (2)

gdzie $r$ oznacza zaobserwowaną nagrodę, a $\alpha$ jest arbitralnie dobieranym parametrem w zakresie $<0:1>$. Po aktualizacji nagrody rApp wybiera kolejną akcję i cykl się powtarza.

4.  Wyniki Symulacji

Zaproponowany algorytm formowania klastrów obsługujących w sieci Open RAN zorientowanej na użytkownika został zbadany za pomocą zaawansowanego symulatora zaproponowanego przez autora w poprzedniej pracy [5]. Symulator modeluje sieć M-MIMO o architekturze zorientowanej na użytkownika i wykorzystującej OFDMA. Zastosowano w nim realistyczny model kanału radiowego oparty o trójwymiarowe śledzenie promieni firmy Wireless InSite, jak również podział na wiele bloków funkcjonalnych takich jak: formowanie klastrów obsługujących, dedykowany algorytm przydziału zasobów radiowych, prekoder ZF (ang. Zero-Forcing) działający niezależnie dla każdej jednostki radiowej O-RU i 15 schematów modulacji i kodowania. W ramach jednej jednostki radiowej O-RU, podział mocy w obrębie pojedynczego bloku zasobów odbywa się równo pomiędzy wszystkich użytkowników, którym został on przydzielony w rezultacie multipleksacji przestrzennej. Pozostałe parametry przeprowadzonych symulacji zostały zestawione w Tabeli 1. Przeprowadzono 15 przebiegów symulacyjnych, trwających 700 ms (1400 slotów czasowych), w których decyzja o zmianie parametru $\Delta$ podejmowana była przez w odstępach czasowych $T=25$ ms. Każdy przebieg symulacyjny związany był z niezależnym wylosowaniem 40 użytkowników. Dodatkowo zaproponowane rozwiązanie porównano z architekturą zorientowaną na sieć (1 O-RU), gdzie każdy użytkownik obsługiwany jest przez jedna jednostkę radiową O-RU, oraz z tzw. kanoniczną implementacja architektury zorientowanej na użytkownika (6 O-RU), gdzie wszystkie jednostki radiowe O-RU obsługują wszystkich użytkowników. Na Rys. 2 przedstawiono medianę z rozkładu przepływności użytkowników uśrednioną po 15 przebiegach symulacyjnych w funkcji czasu. Widać, że w przypadku zaproponowanego algorytmu bazującego na xApp’ie i rApp’ie, przez około 300 ms (12 cykli decyzyjnych) rApp uczy się odpowiedniego doboru parametru $\Delta$, by później ustabilizować osiąganą medianę przepływności na poziomie około 60 Mbit/s, zapewniając $20$% zysku względem architektury zorientowanej na sieć i 240% względem kanonicznej implementacji architektury zorientowanej na użytkownika. Wyniki te wskazują na konieczność odpowiedniego formowania klastrów obsługujących, gdyż w przypadku gdy wszystkie jednostki radiowe obsługują wszystkich użytkowników, często duża część mocy nadawana jest do bardzo odległych użytkowników.

Table 1: Parametry Symulacji

Parametr	Wartość
Częstotliwość nośna	3.6 GHz
Liczba bloków zasobów	69
Liczba węzłów E2	1
Liczba jednostek radiowych O-RU	1 makro, 5 mikro
Wysokość anten - makro O-RU	45 m
Wysokość anten - mikro O-RU	6 m
Moc nadawana - makro O-RU	$46$ dBm
Moc nadawana - mikro O-RU	$30$ dBm
Liczba anten - makro O-RU	128
Liczba anten - mikro O-RU	32
Czas symulacji	700 ms
Liczba użytkowników	40
Wireless InSite - liczba odbić	15
Wireless InSite - liczba dyfrakcji	1

Figure 2: Mediana z rozkładu przepływności użytkowników w funkcji czasu, uśredniona po 15 przebiegach symulacyjnych.

Na Rys 3 przedstawione zostało rozmieszczenie jednostek radiowych O-RU, przykładowe rozmieszczenie użytkowników, oraz podział rozważanej sieci na klastry obsługujące dla wartości parametru $\Delta=0.8$, która była najczęściej wybierana przez rApp podczas przeprowadzonych symulacji. Kolor odpowiada zbiorowi jednostek radiowych O-RU obsługujących użytkownika znajdującego się w danym punkcie. Duża część rozważanej sieci jest pokrywana przez najsilniejszą jednostkę radiową makro O-RU, stąd największy obszar zajmuje klaster pomarańczowy, w którym użytkownicy obsługiwani są wyłącznie przez tę jednostkę. Dzięki temu jednostki radiowe mikro O-RU nie zużywają mocy na obsługę użytkowników znacząco od nich oddalonych lub oddzielonych budynkami. Można natomiast zaobserwować, że w sąsiedztwie jednostek radiowych mikro O-RU pojawia się wiele klastrów obsługi. Jest to szczególnie widoczne w alejce po prawej stronie. Sformowane klastry pozwalają na obsługę użytkowników przez sąsiadujące ze sobą jednostki radiowe O-RU i tym samym zwiększenie mocy odbieranej przez znajdujących się tam użytkowników, oraz koordynacje interferencji.

Figure 3: Rozmieszczenie jednostek radiowych O-RU, przykładowe rozmieszczenie użytkowników (ciemnoczerwone gwiazdy), oraz podział sieci na klastry obsługujące dla $\Delta=0.8$.

Figure 4: Kwantyle rzędu 10, 50 i 90 z rozkładu przepływności użytkowników.

Na Rys. 4 przedstawione zostały kwantyle rzędu 10, 50 i 90 z rozkładu przepływności użytkowników otrzymanego z łącznie 15 przebiegów symulacyjnych, dla zaproponowanego algorytmu formowania klastrów obsługujących bazującego na współpracy pomiędzy xApp’em i rApp’em, architektury zorientowanej na sieć i kanonicznej implementacji architektury zorientowanej na użytkownika. Widać, że dla kanonicznej implementacji architektury zorientowanej na użytkownika występuje największy zysk względem architektury zorientowanej na sieć w przypadku kwantyla rzędu 10 reprezentującego użytkowników o najgorszych warunkach propagacyjnych. Niestety w przypadku mediany i kwantyla rzędu 90 reprezentującego użytkowników o najlepszych warunkach propagacyjnych można zaobserwować znaczące pogorszenia odpowiednio aż o 44% i 47%. Z drugiej strony, zaproponowany algorytm poprzez odpowiednie formowanie klastrów obsługujących, pozwala na zwiększenie zarówno kwantyla rzędu 10 jak i mediany z rozkładu przepływności użytkowników odpowiednio o 51% i 16% względem architektury zorientowanej na sieć. Zysk osiągnięty jest kosztem minimalnego pogorszenia kwantyla rzędu 90, tj., o 4%.

5.  wnioski

Jednym z najważniejszych wyzwań związanych z implementacja sieci Open RAN o architekturze zorientowanej na użytkownika jest odpowiednie formowanie klastrów obsługujących. Problem ten może być efektywnie rozwiązany za pomocą zaproponowanego algorytmu wykorzystującego współpracę pomiędzy xApp’em i rApp’em. Wyniki symulacji pokazały, że zaproponowane rozwiązanie pozwala na zwiększenie mediany z rozkładu przepływności użytkowników odpowiednio o 16% i 52% względem architektury zorientowanej na sieć i kanonicznej implementacji architektury zorientowanej na użytkownika.