῞ερςιον 29 Μα᾽́ιου 2024.

Αβςτραςτ

Θαςοβυς ῝. Καπτεψν ωας ονε οφ τηε μοςτ προμινεντ αςτρονομερς ωορλδωιδε ιν τηε βεγιννινγ οφ τηε τωεντιετη ςεντυρψ ανδ ις νοωαδαψς ρεγαρδεδ ας ονε οφ τηε ςορψφεες οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Ηις λεγαςψ ις νοτ ονλψ τηε προμινενςε οφ Δυτςη αςτρονομψ δυρινγ τηε τωεντιετη ςεντυρψ τηρουγη ηις ςτυδεντς λιϰε Θαν Οορτ ανδ Ωιλλεμ δε Σιττερ ανδ τηε Δυτςη ςςηοολ τηατ φολλοωεδ. Παρτ οφ ηις λεγαςψ ις αλςο τηε τωο παιντινγς οφ ηιμ, προδυςεδ ιν οιλ ον ςανας βψ προμινεντ Δυτςη παιντερ Θαν Πιετερ ῞ετη. Ονε, ςηοωινγ ηιμ ωορϰινγ ατ ηις δεςϰ, δεςορατες τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε τογετηερ ωιτη α παιντινγ οφ Μρς. Καπτεψν βψ α διφφερεντ αρτιςτ, ανδ τηε οτηερ ονε, διςπλαψινγ Καπτεψν ιν αςαδεμις αττιρε, ις παρτ οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν’ς γαλλερψ οφ προφεςςορς ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ οφ τηε ςεντραλ Αςαδεμψ Βυιλδινγ. Τηε φιρςτ ωας οφφερεδ το Καπτεψν ανδ ηις ωιφε ον τηε οςςαςιον οφ ηις 40-τη αννιερςαρψ ας προφεςςορ ιν 1918 ανδ τηε ςεςονδ το τηε ϒνιερςιτψ αφτερ ηις ρετιρεμεντ ιν 1921.

Τηερε ηας βεεν ςομε ςονφυςιον αβουτ τηε ωαψ ιν ωηιςη τηεςε παιντινγς ηαε βεεν προδυςεδ, το τηε εξτεντ τηατ ιτ ηας βεεν ςυγγεςτεδ τηατ τηερε μυςτ ηαε βεεν α τηιρδ πορτραιτ τηατ νοω ις λοςτ. Φορμερ διρεςτορ οφ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε Αδριααν Βλααυω ηας προποςεδ τηατ τηε ονε ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ αςτυαλλψ ις α φιρςτ ερςιον μεαντ το βε οφφερεδ το Μρς. Καπτεψν ιν 1918, βυτ ατ ηερ ρεχυεςτ ρεπλαςεδ βψ τηε ονε νοω ιν τηε Καπτεψν Ροομ. Τηε φιρςτ ερςιον ωας τηεν λατερ αδαπτεδ το τηε ρεχυιρεμεντς οφ τηε γαλλερψ οφ προφεςςορς βψ ῞ετη ηιμςελφ βψ οερπαιντινγ ιτ ωιτη αςαδεμις γοων, ϑαβοτ ανδ βερετ. Α πρελιμιναρψ τριαλ ερςιον ιν οιλ ον ωοοδ βψ ῞ετη, ιν τηε ποςςεςςιον οφ Καπτεψν’ς ναμεςαϰε ανδ γρεατγρανδςον Θαςϰ Καπτεψν, ςηοως ωηατ τηις παιντινγ ωουλδ ηαε λοοϰεδ λιϰε βεφορε τηε αδαπτιον βψ ῞ετη.

Ρεςεντλψ αν εξηιβιτιον οφ ῞ετη’ς ωορϰ (ινςλυδινγ τηε τωο Καπτεψν παιντινγς) ωας ηελδ ιν τηε Δορδρεςητς Μυςευμ, ιν ῞ετη’ς ςιτψ οφ βιρτη, ωηερε ις ωας ςτατεδ ας α φαςτ τηατ τηρεε παιντινγς ωερε προδυςεδ οφ ωηιςη ονε νοω ις λοςτ. Τηε φολλοωινγ ρεπορτς ον α ςριτιςαλ εαλυατιον οφ τηε ααιλαβλε ειδενςε, ινςλυδινγ τηε βιογραπηψ οφ Θαν ῞ετη τηατ ωελλ-ϰνοων ηιςτοριαν Θοηαν Ηυιζινγα, φριενδ οφ ῞ετη, ωροτε νοτ λονγ αφτερ τηε λαττερ’ς δεμιςε, ανδ λεττερς ῞ετη ωροτε το ηις ωιφε ωηιλε ηε ωας ωορϰινγ ον τηεςε παιντινγς ιν Γρονινγεν. Ι ςονςλυδε τηατ τηε ειδενςε προιδες ςτρονγ ςυππορτ οφ Βλααυω’ς προποςεδ ςεχυενςε οφ εεντς ωιτη α φεω μοδιφιςατιονς, ανδ τηατ νο τηιρδ, νοω λοςτ, παιντινγ ηας βεεν προδυςεδ.

Κεψ ωορδς: Ηιςτορψ: Γαλαξψ ρεςεαρςη, Ηιςτορψ: ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, Ηιςτορψ: Θαςοβυς ῝. Καπτεψν, Λεγαςψ: Παιντεδ πορτραιτς, Λεγαςψ: Θαν Π. ῞ετη, Λεγαςψ: Προφεςςορς Γαλλερψ

Ιντροδυςτιον

Ονε οφ τηε γιαντς οφ Δυτςη αςτρονομψ, ανδ ιν ηις δαψς ονε οφ τηε μοςτ ιμπορταντ αςτρονομερς ιν τηε ωορλδ, ις Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν (1851–-1922). Αφτερ ηις ςτυδιες ιν ματηεματιςς, πηψςιςς ανδ αςτρονομψ ιν ϒτρεςητ ανδ α βριεφ ςπελλ ατ τηε Οβςερατορψ οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Λειδεν, ηε ωας απποιντεδ προφεςςορ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ιν 1878. Ηε ρεμαινεδ ιν τηις ποςιτιον υντιλ ηις ρετιρεμεντ ιν 1921, αβουτ α ψεαρ βεφορε ηις δεατη. Οφ τηε τηρεε ςτατε-φινανςεδ υνιερςιτιες, Λειδεν ανδ ϒτρεςητ ηαδ ωελλ-εχυιππεδ οβςερατοριες τηατ ηαδ βεεν φουνδεδ ιν τηε νινετεεντη ςεντυρψ βψ ρεςπεςτιελψ Φρεδεριϰ Καιςερ (1808–1872), Προφεςςορ οφ Αςτρονομψ ιν Λειδεν, ανδ βψ ῝ηριςτοπηορυς Ηενριςυς Διεδεριςυς Βυψς Βαλλοτ (1817–1890), Προφεςςορ οφ Πηψςιςς, παρτιςυλαρλψ τεαςηινγ μετεορολογψ ανδ αςτρονομψ ιν ϒτρεςητ. Εφφορτς οφ Καπτεψν το οβταιν ηις οων οβςερατορψ φαιλεδ, νοτ βεςαυςε οφ λαςϰ οφ ςυππορτ φρομ ηις οων υνιερςιτψ βυτ μοςτλψ δυε το οπποςιτιον φρομ τηε διρεςτορς οφ τηε τωο οτηερ οβςερατοριες, ωηο ωερε λοατη το ςηαρε ααιλαβλε ρεςουρςες ωιτη α τηιρδ παρτψ. Τηερεφορε ηε φουνδεδ ηις Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ, ωηερε πηοτογραπηις ματεριαλ φρομ οτηερ οβςερατοριες ωας μεαςυρεδ ανδ ιντερπρετεδ. Φρομ τηις ηε ροςε το βεςομε ονε οφ τηε μοςτ ινφλυεντιαλ αςτρονομερς ιν τηε ωορλδ, βεινγ απποιντεδ ιν 1908 Ρεςεαρςη Αςςοςιατε οφ τηε ῝αρνεγιε Ινςτιτυτιον οφ Ωαςηινγτον ανδ ηαινγ ηις Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας αδοπτεδ βψ αλμοςτ αλλ μαϑορ οβςερατοριες το ςοντριβυτε, ιν παρτιςυλαρ ας τηε πριμαρψ οβςερινγ προγραμ φορ τηε λαργεςτ τελεςςοπε ιν τηε ωορλδ, τηε νεω 60-ινςη Τελεςςοπε ον Μουντ Ωιλςον ιν ῝αλιφορνια, ωηεν ιτ βεςαμε οπερατιοναλ ιν τηατ ςαμε ψεαρ. Φορ αν εξτενςιε, αςαδεμις βιογραπηψ οφ Καπτεψ ςεε αν δερ Κρυιτ (2015), ανδ φορ α μορε γενεραλ ονε αν δερ Κρυιτ (2021α).

Τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ριγητλψ ςοετς Καπτεψν ας ονε οφ ιτς αβςολυτε ςηαμπιονς. Νοτ ςυρπριςινγλψ ηε ις δεπιςτεδ ωιτη ονλψ α φεω οτηερς ιν τηε λαργε ςταινεδ-γλαςς ωινδοως τηατ δεςορατε τηε Αυλα, τηε Μαιν Αυδιτοριυμ ιν τηε ϒνιερςιτψ’ς ῝εντραλ Αςαδεμψ Βυιλδινγ (ςεε Φιγ. 14.10 ιν αν δερ Κρυιτ, 2015, ορ Φιγ. 10.7 ιν αν δερ Κρυιτ, 2021α, φορ α φυλλ ιεω, οφ φορ α ζοομ ιν ον Καπτεψν´ς ηεαδ Φιγ. 30 ιν αν δερ Κρυιτ, 2023). Ανδ μορε ρεςεντλψ, ιν τηε ψεαρ οφ τηε ςεντεναρψ οφ ηις δεατη, 2022, Καπτεψν ωας τηε ςεςονδ το βε ηονορεδ ωιτη α λαργε ωαλλ παιντινγ ιν τηε ςεντερ οφ Γρονινγεν, γιινγ πρεςεδενςε ονλψ το τηε φιρςτ φεμαλε υνιερςιτψ ςτυδεντ ιν τηε Νετηερλανδς. Ον τηε οςςαςιον, τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε πυβλιςηεδ α βι-λινγυαλ βοοϰλετ ον τηε ηιςτορψ οφ Γρονινγεν αςτρονομψ το ςομμεμορατε Καπτεψν (αν δερ Κρυιτ, 2022β).

Τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ανδ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε οων τωο παιντινγς οφ Καπτεψν, βοτη προδυςεδ βψ ονε οφ τηε μοςτ ςελεβρατεδ πορτραιτ παιντερς οφ τηε τιμε, Θαν Πιετερ ῞ετη (1862–1925). Ονε ηας βεεν πρεςεντεδ βψ φριενδς ανδ ςολλεαγυες ατ τηε ςελεβρατιον οφ ηις φορτψ ψεαρς´ προφεςςορςηιπ ιν 1918 ανδ α ςεςονδ ονε ον τηε οςςαςιον οφ ηις ρετιρεμεντ ιν 1921. Τηε φιρςτ οφ τηεςε δεπιςτς ηιμ ωορϰινγ βεηινδ ηις δεςϰ ανδ ρεςιδες ιν τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε, ωηερε μοςτ οφ ηις βοοϰς, ηις δεςϰ ανδ ςομε οτηερ βελονγινγς τηατ δεςορατεδ ηις οφφιςε αρε ϰεπτ. Τηε ςεςονδ παιντινγ ςηοως ηιμ δρεςςεδ ιν αςαδεμις γοων, ϑαβοτ (ορ βαεττε) ανδ βερετ ανδ ις παρτ οφ τηε εξτενςιε ςολλεςτιον οφ παιντινγς οφ προφεςςορς ιν αςαδεμις αττιρε τηατ δεςορατες τηε Σενατε ανδ μορε ρεςεντλψ Φαςυλτψ ῝ηαμβερς ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ.

Αςςορδινγ το Αδριααν Βλααυω, ῞ετη ηαδ οριγιναλλψ προδυςεδ α διφφερεντ παιντινγ το βε πρεςεντεδ ιν 1918, βυτ τηις ωας ρεϑεςτεδ βψ τηε ρεςιπιεντ Μρς. Καπτεψν, βεςαυςε ιτ διδ νοτ δεπιςτ ηιμ ας ςηε ϰνεω ηιμ, ι.ε. ωορϰινγ βεηινδ ηις δεςϰ. Τηε τηιρδ διρεςτορ οφ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ, Αδριααν Βλααυω, ηας πυτ φορωαρδ τηε ςυγγεςτιον τηατ τηε παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ις ιν φαςτ τηε οριγιναλ 1918 ονε, οερπαιντεδ βψ ῞ετη ηιμςελφ ωιτη αςαδεμις αττιρε. Τηε βιογραπηψ οφ ῞ετη βψ Θοηαν Ηυιζινγα ανδ ααιλαβιλιτψ οφ ονλινε ερςιονς οφ ῞ετη’ς λεττερς το ηις ωιφε, ωηεν ηε ωας αωαψ φρομ ηομε ωορϰινγ ον τηε παιντινγς, ςηεδς νεω λιγητ ον τηις. Ανδ τηεςε αρε τηε ςυβϑεςτ οφ τηις παπερ.

Φορ τηοςε νοτ φαμιλιαρ ωιτη τηε Δυτςη λανγυαγε Ι αδδ τηατ τηε ‘η’ ιν ῞ετη ις ςιλεντ ανδ τηε ναμε ῞ετη ις προνουνςεδ λιϰε ‘ετ’, τηε οφτεν υςεδ ςηορτ φορ ετεραν ορ φορ ετεριναριαν.

Θαςοβυς ῝. Καπτεψν

Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν (Φιγ. ) ωας Προφεςςορ οφ Αςτρονομψ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ιν τηε Νετηερλανδς φρομ 1878 το 1921. Ιν ηις δαψς ηε ωας ονε οφ τηε μοςτ προμινεντ αςτρονομερς ιν τηε ωορλδ (αν δερ Κρυιτ & αν Βερϰελ, 2000, αν δερ Κρυιτ, 2015, 2021α). Ηις απποιντμεντ ιν Γρονινγεν ωας α διρεςτ ςονςεχυενςε οφ α τηορουγη ρειςιον οφ ηιγηερ εδυςατιον ιν τηε Νετηερλανδς ιν α λαω οφ 1876, ιν τηε ςπιριτ οφ Δυτςη λιβεραλ Πριμε Μινιςτερ, Θοηαν Ρυδολπη Τηορβεςϰε (1798–1872), αμονγ οτηερς αυτηορ οφ τηε 1848 ρειςιον οφ τηε ῝ονςτιτυτιον, εςταβλιςηινγ τηε παρλιαμενταρψ δεμοςραςψ. Τηις λαω ςτιπυλατεδ, αμονγ οτηερς τηατ ςυρριςυλα ςηουλδ βε τηε ςαμε ανδ τηερεφορε αςτρονομψ ςηουλδ βε ταυγητ ατ αλλ τηρεε νατιοναλ υνιερςιτιες, οπενινγ υπ τηε ποςςιβιλιτψ φορ αν αςτρονομψ προφεςςορςηιπ ιν Γρονινγεν ιν αδδιτιον το τηε ονες ιν Λειδεν ανδ ϒτρεςητ.

Ηις λιφε-λονγ ιντερεςτ ωας τηε δετερμινατιον οφ τηε διςτριβυτιον οφ τηε ςταρς ιν ςπαςε. Τηις ρεχυιρεδ φιρςτ ανδ φορεμοςτ γοοδ χυαλιτψ ςαταλογυες, ωηιςη εξιςτεδ ρεαλλψ ονλψ φορ τηε παρτ οφ τηε ςϰψ ιςιβλε φρομ τηε νορτηερν ηεμιςπηερε (τηε Βοννερ Δυρςημυςτερυνγ). Ηις φιρςτ μαϑορ εφφορτ ωας το ςυππλψ α ςαταλογυε οφ εχυαλ χυαλιτψ φορ τηε ςουτηερν ηεμιςπηερε ιν α ςολλαβορατιον ωιτη Δαιδ Γιλλ (1843–1914), διρεςτορ οφ τηε Ροψαλ Οβςερατορψ ατ τηε ῝απε οφ Γοοδ Ηοπε. Γιλλ ηαδ προποςεδ το υςε πηοτογραπηις ματεριαλ φορ τηις ανδ ηε προιδεδ τηε νεςεςςαρψ πηοτογραπηις πλατες τηατ ωερε μεαςυρεδ υπ ιν Γρονινγεν. Καπτεψν ωορϰεδ φορ τωελε ψεαρς ον τηις. Τηε ρεςυλτινγ ῝απε Πηοτογραπηις Δυρςημυςτερυνγ ςονταινεδ αλμοςτ ηαλφ α μιλλιον ςταρς ωιτη ποςιτιονς ανδ αππαρεντ μαγνιτυδες (βριγητνεςςες), πυβλιςηεδ ιν τηρεε λαργε ολυμες, τηε φιναλ ονε αππεαρινγ ιν τηε λαςτ ψεαρ οφ τηε νινετεεντη ςεντυρψ (Γιλλ & Καπτεψν, 1896, 1897, 1900).

[τ]

Σχηµα 0: Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν (1851–1922) ωας Προφεςςορ οφ Αςτρονομψ, Προβαβιλιτψ Τηεορψ ανδ Μεςηανιςς ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν βετωεεν 1878 ανδ ηις ρετιρεμεντ ιν 1921, ανδ φρομ 1908 ονωαρδς Ρεςεαρςη Αςςοςιατε οφ τηε ῝αρνεγιε Ινςτιτυτιον οφ Ωαςηινγτον. Φρομ 1908 το 1914 ηε αννυαλλψ ιςιτεδ τηε Ινςτιτυτιον’ς Μουντ Ωιλςον Οβςερατορψ νεαρ Παςαδενα (ςλοςε το Λος Ανγελες) το οερςεε προγρεςς ιν τηε Οβςερατορψ’ς ςοντριβυτιον το ηις Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας. Τηις πηοτογραπη ςηοως ηιμ ιν τηε λιβραρψ οφ τηε `Μοναςτερψ’, τηε ρεςιδενςε οφ οβςερινγ αςτρονομερς, ατ Μουντ Ωιλςον. ῝ουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

Βυτ μορε ωας νεεδεδ, παρτιςυλαρλψ ςουντς οφ φαιντερ ςταρς, βυτ αλςο μεαςυρεμεντς οφ τηε τινψ διςπλαςεμεντ οφ ςταρς ον τηε ςϰψ ον αςςουντ οφ τηειρ μοτιον ιν ςπαςε (προπερ μοτιονς), τηατ Καπτεψν υςεδ το ςτατιςτιςαλλψ εςτιματε διςτανςες, ατ λεαςτ φορ τηε βριγητεςτ ανδ τηε νεαρεςτ ςταρς. Τηις ςουλδ ονλψ βε αςςομπλιςηεδ βψ α ςονςορτεδ εφφορτ οφ μανψ οβςερατοριες αλλ αρουνδ τηε ωορλδ. Καπτεψν δεςιγνεδ αν αππροαςη το τηις τηατ ινολεδ οβςερατιονς οφ ςταρς ιν εαςη οφ 206 ςμαλλ αρεας αςροςς τηε ωηολε ςϰψ. Φορ τηε Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας (Καπτεψν, 1906) ηε ενςυρεδ τηε ςοοπερατιον οφ τωεντψ μαϑορ ανδ ςομε λεςς προμινεντ οβςερατοριες αρουνδ τηε ωορλδ το ςενδ τηειρ οβςερατιονς, υςυαλλψ ιν τηε φορμ οφ πηοτογραπηις πλατες, το Καπτεψν ιν Γρονινγεν το βε μεαςυρεδ ιν ηις Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ. Γεοργε Ελλερψ Ηαλε (1868–1938) ιν 1908 αδοπτεδ Καπτεψν’ς Πλαν ας τηε πριμαρψ προγραμ φορ ηις βρανδ νεω, γιαντ 60-ινςη τελεςςοπε ον Μουντ Ωιλςον νεαρ Παςαδενα ανδ Λος Ανγελες, τηε λαργεςτ ιν τηε ωορλδ, ανδ ηαδ Καπτεψν απποιντεδ φορ λιφε ας α Ρεςεαρςη Αςςοςιατε βψ τηε ῝αρνεγιε Ινςτιτυτιον οφ Ωαςηινγτον. Σταρτινγ ιν 1908 Καπτεψν αννυαλλψ ιςιτεδ Μουντ Ωιλςον υπ το 1914, ωηεν τηε Φιρςτ Ωορλδ Ωαρ πρεεντεδ ηιμ (ανδ ηις ωιφε, ωηο αςςομπανιεδ ηιμ) φρομ ςροςςινγ τηε Ατλαντις.

Τηε Πλαν τοοϰ α λονγ τιμε το ςομπλετε ανδ ονλψ α ςμαλλ παρτ οφ τηε οβςερατιονς ωερε ςαρριεδ ουτ ανδ ρεδυςεδ βψ τηε τιμε οφ Καπτεψν’ς ρετιρεμεντ ιν 1921. ϒςινγ εξιςτινγ δατα, Καπτεψν προδυςεδ τοωαρδς τηε ενδ οφ ηις λιφε α φιρςτ μοδελ οφ ουρ Γαλαξψ (Καπτεψν & αν Ρηιϑν, 1920· Καπτεψν, 1922). Βεςαυςε τηε ςουντς αλονγ τηε Μιλϰψ Ωαψ ον τηε ςϰψ ςηοωεδ λιττλε αριατιον, τηε Συν αππεαρεδ το βε νεαρ τηε ςεντερ, ωηιλε τηε δεςρεαςε αωαψ φρομ τηε Μιλϰψ Ωαψ τρανςλατεδ ιντο α ηιγηλψ φλαττενεδ ςτρυςτυρε. Καπτεψν (1922) φυρτηερ πιονεερεδ τηε φιελδ οφ αλαςτις δψναμιςς, τηε ιντερπλαψ βετωεεν ςτρυςτυρε (τηε διςτριβυτιον οφ ςταρς ανδ οτηερ ματτερ) ανδ ϰινεματιςς (τηε μοτιονς). Φορ τηε ςψςτεμ το βε ςταβλε τηε γραιτατιοναλ φορςες ηαε το βε ιν εχυιλιβριυμ ωιτη τηε μοτιονς, ειτηερ ιν τηε φορμ οφ α ςεντριφυγαλ φορςε φρομ ροτατιον ορ φρομ ρανδομ μοτιονς ςουντερινγ α τενδενςψ το ςολλαπςε. Τηις `Καπτεψν ϒνιερςε’ ωας α ςομπλετε ανδ ςονςιςτεντ μοδελ.

Τηε δψναμιςς ιν τηε ερτιςαλ διρεςτιον ςυριεδ ας αλιδ ανδ αππροξιματελψ ςορρεςτ υπ τιλλ τηε πρεςεντ. Ιν τηε πλανε οφ τηε Μιλϰψ Ωαψ τηερε ις μυςη αττενυατιον οφ τηε λιγητ δυε το ςςαττερινγ βψ ιντερενινγ δυςτ. Καπτεψν ηαδ ωορριεδ α λονγ τιμε αβουτ τηατ — ανδ εεν ςυρμιςεδ ιτ ωουλδ βε μορε εφφεςτιε ατ βλυε ωαελενγτης ανδ τηερεφορε ‘ρεδδεν’ τηε ςολορς οφ διςταντ ςταρς —, βυτ Αμεριςαν αςτρονομερ Ηαρλοω Σηαπλεψ (1885–1972) ηαδ ινςορρεςτλψ ςονινςεδ ηιμ τηερε ωας νο ςυςη εξτινςτιον. Αφτερ ηις δεατη δεφινιτε ειδενςε φορ λαργε αμουντς οφ δυςτ ιν τηε πλανε οφ τηε Μιλϰψ Ωαψ ωας φουνδ ανδ τηε ςτελλαρ ςψςτεμ ωας ιν ρεαλιτψ μυςη λαργερ. Α ιταλ ςοντριβυτιον το τηις δεελοπμεντ ωας πρεςεντεδ βψ Καπτεψν’ς μοςτ φαμους ςτυδεντ, Θαν Ηενδριϰ Οορτ (1900–1992). Οορτ ηαδ ςτυδιεδ ωιτη Καπτεψν (αν δερ Κρυιτ, 2019, 2021β), βυτ φινιςηεδ ηις ΠηΔ τηεςις αφτερ Καπτεψν ηαδ διεδ. Ηε φουνδ τηατ τηε λαργερ ςψςτεμ ροτατεδ αρουνδ α διςταντ ςεντερ (Οορτ, 1927). Οορτ αλςο ωροτε τηε δεφινιτιε παπερ οφ τηε Πλαν, ςηοωινγ ςιγνς οφ τηε πηενομενον τηατ τηε μαιν παρτ οφ τηε Γαλαξψ, τηε διςϰ, ςονταινεδ ςπιραλ ςτρυςτυρε ας ιν μανψ εξτερναλ γαλαξιες (Οορτ, 1938). Καπτεψν ανδ λατερ Οορτ ωερε αμονγ τηε ερψ ςελεςτ φεω μοςτ προμινεντ αςτρονομερς ωορλδωιδε οφ τηειρ τιμες, τογετηερ ωιτη Μαρςελ Γιλλες Θοζεφ Μινναερτ (1893–1970) ιν ϒτρεςητ ανδ Αντονιε Παννεϰοεϰ (1873–1960) ιν Αμςτερδαμ λαψινγ τηε φουνδατιονς φορ τηε ςυρρεντ προμινενςε οφ Δυτςη αςτρονομψ.

Τηατ Καπτεψν ις ρεγαρδεδ ας ονε οφ τηε μοςτ προμινεντ προφεςςορς οφ τηε υνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, ις αλςο ειδεντ φρομ τηε φαςτ τηατ ον τηρεε οςςαςιονς, ινςλυδινγ τηε τριςεντεννιαλ ιν 1914, ηε ωας αλλοωεδ το προποςε ηονοραρψ δοςτορατες το βε αωαρδεδ βψ τηε υνιερςιτψ (αν δερ Κρυιτ, 2021ς). Ηις ιμπορτανςε ωας αλςο τηε βαςις οφ α Λεγαςψ Σψμποςιυμ αβουτ ηιμ ιν 1999 ον τηε οςςαςιον οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν´ς 385-τη αννιερςαρψ (αν δερ Κρυιτ & αν Βερϰελ, 2000). Φολλοωινγ υπ ον τηις Ι πυβλιςηεδ α ςομπρεηενςιε, αςαδεμις βιογραπηψ οφ Θαςοβυς Καπτεψν (αν δερ Κρυιτ, 2015) ανδ α μορε γενεραλ αυδιενςε ερςιον (αν δερ Κρυιτ, 2021α). Φυρτηερ ινφορματιον ον τηε προμινενςε οφ Δυτςη Γαλαςτις αςτρονομψ, βυιλδινγ ον Καπτεψν, ςαν βε φουνδ ιν μψ χυιτε ςιμιλαρ ςετ οφ βιογραπηιες οφ Θαν Οορτ (αν δερ Κρυιτ, 2019, 2021β) ανδ α παπερ ιν τηις ϑουρναλ ον Καπτεψν’ς ςυςςεςςορ Πιετερ αν Ρηιϑν (αν δερ Κρυιτ, 2022α).

Θαν Π. ῞ετη

Φορ τηις ςεςτιον Ι ηαε δραων εξτενςιελψ ον τηρεε αυτηοριτατιε πυβλιςατιονς ον ῞ετη. Τηε φιρςτ ις τηε βιογραπηψ βψ φαμους ηιςτοριαν Θοηαν Ηυιζινγα (1927), ωηο ηαδ ϰνοων ηιμ ωελλ. Τηε βοοϰ βψ Φυςιεν Βιϑλ δε ῞ροε (1987) ις α ερψ δεταιλεδ δεςςριπτιον οφ ῞ετη’ς λιφε βαςεδ μαινλψ ον ςιτατιονς φρομ ηις λεττερς ανδ ιλλυςτρατεδ ωιτη μανψ οφ ηις δραωινγς ανδ παιντινγς. Σηε ις αν αρτ ηιςτοριαν, βυτ ιν αδδιτιον α γρεατγρανδδαυγητερ οφ ῞ετη. Βιϑλ δε ῞ροε ετ αλ. (2023) ις α ςαταλογυε αςςομπανψινγ α μαϑορ εξηιβιτιον οφ ῞ετη’ς παιντινγς ιν τηε Δορδρεςητς Μυςευμ ιν 2023. Δορδρεςητ, ςομε 20 ϰμ ςουτηεαςτ οφ Ροττερδαμ, ις τηε ςιτψ οφ ηις βιρτη. Τηε εξηιβιτιον διςπλαψεδ τηε τωο παιντινγς οφ Θαςοβυς ῝. Καπτεψν τηατ αρε παρτ οφ τηε ςολλεςτιον οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ανδ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

[τ]

Σχηµα 0: Σελφ-πορτραιτ οφ Θαν ῞ετη, παιντεδ ιν 1887. Οιλ ον πανελ, $35\times 26$ ςμ, Δορδρεςητς Μυςευμ, Δορδρεςητ. Ιν τηε πυβλις δομαιν υνδερ ῝ρεατιε ῝ομμονς ῝῝, ςεε ςομμονς.ωιϰιμεδια.οργ/ωιϰι/ Φιλε:Θαν_Πιετερ_῞ετη.ϑπγ.

Θαν ῞ετη ωας βορν ιν 1864 ιν τηε ςιτψ οφ Δορδρεςητ, ςον οφ αν ιρονμονγερ. Ον ηις ματερναλ ςιδε, ηε δεςςενδεδ φρομ α ωελλ-ϰνοων Δορδρεςητ φαμιλψ οφ παιντερς ανδ α λινεαγε οφ γολδ- ανδ ςιλερςμιτης ανδ φρομ ηις πατερναλ ςιδε οφ ςοππερ- ανδ βλαςϰςμιτης. Ηε αττενδεδ τηε λοςαλ ΗΒΣ (Ηιγηερ ῝ιτιζεν’ς Σςηοολ), α τψπε οφ ςεςονδαρψ ςςηοολ ινςτιτυτεδ ιν 1863 βψ τηε φουνδερ οφ λιβεραλιςμ ιν Δυτςη πολιτιςς ανδ τηεν Πριμε Μινιςτερ Τηορβεςϰε το προιδε εδυςατιον πρεπαρινγ βοψς φορ α ςαρεερ ιν ςομμερςε ανδ ινδυςτρψ ρατηερ τηεν αςαδεμια. Ινςτεαδ οφ τηε Γρεεϰ ανδ Λατιν οφ τηε Γψμναςιυμ ιτ προιδεδ μορε εξτενςιε ςτυδιες ιν ματηεματιςς ανδ νατυραλ ςςιενςες ανδ μοδερν λανγυαγες (Ενγλιςη, Φρενςη ανδ Γερμαν). Ας οφτεν τολδ (Ωιλλινϰ, 1981), βεςαυςε ςςιενςε ωας ταυγητ βψ ΠηΔς, ονε οφ ιτς μαϑορ, βυτ υνιντενδεδ εφφεςτς ωας φορ ιτ το βεςομε εεντυαλλψ τηε πριμαρψ ρουτε το υνιερςιτψ ςςιενςε ςτυδιες ανδ τηε ςαυςε οφ τηε ρελατιελψ λαργε προπορτιον οφ Δυτςη Νοβελ Πριζες εαρλψ ιν τηε τωεντιετη ςεντυρψ. Τηε ῞ετη φαμιλψ βεινγ παρτ οφ τηε μιδδλε ςλαςς μαδε ιτ χυιτε νατυραλ φορ Θαν ῞ετη το εντερ τηε ΗΒΣ φορ ςεςονδαρψ εδυςατιον. Δυρινγ ηις ΗΒΣ ςςηοολινγ ῞ετη ωας νοτεδ φορ ηις δραωινγ ταλεντς. Ηις δραωινγ τεαςηερ Αδριανυς Θαςοβυς Τερωεν (1841–1918) γαε ηιμ εξτρα λεςςονς ςο τηατ ηε χυαλιφιεδ φορ τηε Ριϑϰςαςαδεμιε αν Βεελδενδε Κυνςτεν (Νατιοναλ Αςαδεμψ οφ Φινε Αρτς) ιν Αμςτερδαμ, φορ ωηιςη ηε παςςεδ τηε εντρανςε εξαμ ανδ ενρολλεδ ιν 1880.

Ωιτη ςομε οφ ηις φελλοω ςτυδεντς, ηε ωας τηε φουνδερ οφ τηε αρτιςτ αςςοςιατιον Σαιντ Λυςας ‘φορ δεελοπμεντ ιν αλλ ςυβϑεςτς ταυγητ ατ τηε Αςαδεμψ, ανδ το προμοτε φριενδςηιπ αμονγ [ιτς] ςτυδεντς’, ας τηε φουνδινγ δεςλαρατιον προςλαιμς. Τηε πατρον ςαιντ οφ παιντερς, Στ. Λυϰε, ις τηε ναμεςαϰε. Τηε αςςοςιατιον ωας ρεςογνιζεδ βψ Ροψαλ δεςρεε ιν 1882 ανδ ις ςτιλλ αςτιε. Αλτηουγη ινιτιαλλψ μεαντ ας α ςτυδεντ ςοςιετψ, Σαιντ Λυςας ωας τρανςφορμεδ ιντο α γενεραλ αρτιςτς´ ςοςιετψ ιν 1887. Φρομ 1908 το 1948, Χυεεν Ωιληελμινα ωας πατρον οφ τηε ςοςιετψ. Ανοτηερ ινιτιατιε ῞ετη ωας ηεαιλψ ινολεδ ιν ωας Τηε Νεδερλανδςςηε Ετςςλυβ (Νετηερλανδς ῝λυβ οφ Ετςηινγ), ωηιςη ωας φουνδεδ ιν 1885. Ιτ ωας αν αςςοςιατιον οφ γραπηις αρτιςτς φορ ωηιςη τηε πυρποςε ωας το βρινγ τηε ετςηινγ τεςηνιχυε βαςϰ ιντο τηε πυβλις αωαρενεςς. Ιτ διςςολεδ ιτςελφ ιν 1896. Φιγ.  ςηοως ῞ετη ιν τηις περιοδ ιν α ςελφ-πορτραιτ.

῞ετη μαρριεδ ιν 1888 το Αννα Δοροτηεα Διρϰς (1863–1929). Τηεψ ηαδ φιε ςηιλδρεν, ωηιςη Ι λιςτ ηερε ςινςε τηεψ αππεαρεδ ιν τηε λεττερς ςιτεδ βελοω ωιτη τηειρ νιςϰναμες, ωηιςη ωερε αππαρεντλψ υςεδ εξτενςιελψ, βετωεεν ςχυαρε βραςϰετς: Σαςϰια [Κιϰ] (1889–1969), Αλιδα Θοηαννα [Ιλα] (1891–1960), Γερδα [Πολλε] (1894–1966), Αννα ῝ορνελια (1895–1896), ανδ Θυςτυς [Θοοςτ] (1897–1942). Αννα ῝ορνελια διεδ ωηιλε ςτιλλ α βαβψ ανδ ηας νο νιςϰναμε.

Αφτερ τηις μαρριαγε τηε ςουπλε ςεττλεδ ιν τηε ςιτψ οφ Βυςςυμ ιν τηε διςτριςτ ηετ Γοοι (οφτεν ωριττεν ας ‘τ Γοοι), ςομε τωεντψ ϰιλομετερς το τηε ςουτη-εαςτ οφ Αμςτερδαμ αρουνδ τηε ςιτψ οφ Ηιλερςυμ. Τηε ναμε δεριες φρομ ‘γουω’, α ρεγιον, ςηιρε ορ διςτριςτ. Ιτ αλςο ενςομπαςςες τηε ιλλαγε Λαρεν, ωηιςη τογετηερ ωιτη Βυςςυμ δεελοπεδ (ςομε ωουλδ ςαψ ρειεδ) αρουνδ τηατ τιμε ιντο α ςεντερ οφ αρτς. Ιν τηοςε περιοδς ῞ετη, ωηο ηιμςελφ αλςο ωροτε ποετρψ, βεςαμε ιντιματελψ αςχυαιντεδ ωιτη τηε μοεμεντ οφ τηε Ταςητιγερς (Ειγητιερς), α γρουπ οφ ωριτερς ανδ ποετς, ωηο δεελοπεδ α νεω αππροαςη το λιτερατυρε. ῞ετη τηε ποετ ις ςεεν ας παρτ οφ τηις μοεμεντ. Ηε βεςαμε γοοδ φριενδς ωιτη λεαδινγ μεμβερς, ςυςη ας Φρεδεριϰ Ωιλλεμ αν Εεδεν (1860–1932), φορ ωηομ ηε δεςιγνεδ α ςοερ φορ ηις ωελλ-ϰνοων νοελ Δε ϰλεινε Θοηαννες ανδ Αλβερτ ῞ερωειϑ (1865–1937), οφ ωηομ ηε προδυςεδ α παιντινγ τηατ ωουλδ βεςομε ονε οφ ηις βεςτ ϰνοων ανδ μοςτ πραιςεδ ονες. Ηε πυβλιςηεδ ηις ποεμς μοςτλψ ιν λιτεραρψ περιοδιςαλς, παρτιςυλαρλψ ωελλ-ϰνοων ανδ ινφλυεντιαλ ονες ας Δε Γιδς, τηατ ηαδ αππεαρεδ ςινςε 1837, ανδ λατερ Δε Νιευωε Γιδς, βυτ αλςο ας α ςεπαρατε πυβλιςατιον ιν 1920, εντιτλεδ Δε ζωερερ ςπρεεϰτ εν ανδερε γεδιςητεν (Τηε ωανδερερ ςπεαϰς ανδ οτηερ ποεμς).

Σχηµα 0: Θαν ῞ετη βψ Ωιληελμ ῝ηριςτιαν `Γεοργ’ Ρυετερ (1875–1966). ϒνδατεδ, φρομ ῞ετη’ς αππεαρανςε ιτ μυςτ ηαε βεεν προδυςεδ ςομε τιμε αρουνδ ηιμ προδυςινγ τηε παιντινγς διςςυςςεδ ιν τηις παπερ. ῝ουρτεςψ Σιμονις & Βυυνϰ, αρτ δεαλερς. ῝ρεδιτ λινε: `Ω.῝. `Γεοργ´ Ρυετερ (1875-1966), Προφ. Θαν ῞ετη βεηινδ ηις εαςελ, ςολορεδ πενςιλ ον παπερ, $27.1\times 33.6$ ςμ. Πριατε ςολλεςτιον· φορμερλψ ςολλεςτιον Σιμονις & Βυυνϰ’.

Ωηιλε οριγιναλλψ α παιντερ οφ λανδςςαπες ῞ετη χυιςϰλψ δεελοπεδ ιντο α μαϰερ οφ πορτραιτς. Ιν ορδερ το γενερατε ςομμιςςιονς ηε νεεδεδ το βεςομε ϰνοων βψ α ωιδερ αυδιενςε. Αρουνδ 1890 ηε τυρνεδ ηιμςελφ ιντο α λιτηογραπηερ. Ηε ηαδ ταϰεν υπ τηε πλαν το πυβλιςη α ςεριες οφ λιτηογραπη πορτραιτς οφ ωελλ-ϰνοων ςοντεμποραριες. Λιτηογραπηψ ωας α προςεςς ωελλ ςυιτεδ φορ μαςς ρεπροδυςτιον ανδ ον τοπ οφ τηατ ρελατιελψ ςηεαπ. Ηε ωας αβλε το ςονινςε τηε εδιτορ ανδ πυβλιςηερ οφ τηε ωεεϰλψ μαγαζινε Δε Αμςτερδαμμερ το πυβλιςη ςυςη α ςεριες οφ πορτραιτς. Τηις μαγαζινε ωας φουνδεδ ιν 1877 ας α ωεεϰλψ φορ ςομμερςε, ινδυςτρψ ανδ αρτ. Ονε ςονδιτιον ωας τηατ τηε λιτηο ωας γοοδ ενουγη το προδυςε 5000 το 6000 ςοπιες. Τηε μαγαζινε βεςαμε ποπυλαρλψ ρεφερρεδ το ας Δε Γροενε Αμςτερδαμμερ (τηε Γρεεν Αμςτερδαμμερ, ον τηε φιρςτ παγε γρεεν ινϰ ωας υςεδ), βεςαυςε α δαιλψ νεωςπαπερ Αμςτερδαμμερ ηαδ αππεαρεδ, ςταρτινγ ιν 1883. Μυςη λατερ, ιν 1935, τηις βεςαμε τηε οφφιςιαλ ναμε. Τηε ωεεϰλψ ςτιλλ εξιςτς ας αν ονλινε μαγαζινε.

Ιν τηις μαγαζινε ανδ λατερ αλςο ιν τηε ςοςιαλ-ςυλτυραλ ανδ λιτεραρψ ωεεϰλψ Δε Κρονιεϰ (τηε ῝ηρονιςλε), ωηιςη ηας βεεν πυβλιςηεδ φρομ 1895 το 1907, αλτογετηερ μορε τηαν φιφτψ λιτηογραπηις πορτραιτς μαδε βψ ῞ετη αππεαρεδ οφ ωελλ-ϰνοων Δυτςη περςονς. Ωιτη τηε πυβλιςατιον οφ τηεςε λιτηογραπης, ηε βεςαμε ϰνοων το α ωιδερ αυδιενςε ας αν αβλε ανδ λεαδινγ πορτραιτιςτ. Ηις ναμε εςταβλιςηεδ, ηε ςταρτεδ ρεςειινγ ςομμιςςιονς φρομ ηομε ανδ αβροαδ. Ηε ρεγυλαρλψ ιςιτεδ Γερμανψ, τηε ϒ.Κ. ανδ τωιςε τηε ϒ.Σ.Α. το ωορϰ ον πορτραιτς. Ηις πορτραιτς οφ προφεςςορς ανδ οτηερ ιμπορταντ περςονς αρε ωιδελψ ρεγαρδεδ ας αμονγ τηε βεςτ εερ προδυςεδ. Φιγ.  ςηοως ῞ετη, ας ηε λοοϰεδ ατ τηε τιμε ηε ωας ινολεδ ιν παιντινγ Γρονινγεν προφεςςορς, τηε ςυβϑεςτ οφ τηις παπερ.

Βυτ ιν αδδιτιον το παιντινγ ανδ ωριτινγ ποετρψ, ῞ετη πυβλιςηεδ αρτιςλες ανδ βοοϰς, παρτιςυλαρλψ ιν τηε αρεας οφ αρτ ηιςτορψ ανδ αρτ ςριτιςιςμ. Φορ εξαμπλε ηε ωροτε αβουτ ηις ςοντεμποραριες ςυςη ας Θοζεφ Ιςραε̈λς (1824–1911), ωελλ-ϰνοων λανδςςαπε παιντερ, ανδ λεαδινγ μεμβερ οφ Δε Ηααγςε Σςηοολ (Τηε Ηαγυε Σςηοολ). Βυτ αλςο α βοοϰ αβουτ Ρεμβρανδτ αν Ριϑν (1606–1669) ας παρτ οφ τηε πρεπαρατιον φορ τηε Ρεμβρανδτ ςομμεμορατιον ιν 1906. Ον τηατ οςςαςιον τηε ϒνιερςιτψ οφ Αμςτερδαμ βεςτοωεδ αν ηονοραρψ δοςτορατε υπον ηιμ τογετηερ ωιτη α φεω οτηερ Ρεμβρανδτ ςοννοιςςευρς. Ηε ωας αλςο αςτιε ιν οργανιζατιονς ςονςερνινγ ςονςερατιον οφ μονυμενταλ βυιλδινγς ανδ τηειρ ιντεριορς, ετς. Ιν 1917 ηε ωας απποιντεδ εξτραορδιναρψ προφεςςορ ατ τηε Νατιοναλ Αςαδεμψ οφ Φινε Αρτς ιν Αμςτερδαμ. Ιν 1921-1922 ηε μαδε α τριπ το τηε Δυτςη Εαςτ Ινδιες, ωηιςη ρεςυλτεδ ιν α νυμβερ οφ ςϰετςηες οφ λανδςςαπες ανδ α βεαυτιφυλ παιντινγ οφ τηε Βοροβυδυρ. Ιν 1923 ηε βεςαμε α μεμβερ οφ τηε Νετηερλανδς Ροψαλ Αςαδεμψ οφ Αρτς ανδ Σςιενςες.

Ιν 1925 προβλεμς ωιτη ηις γαλλβλαδδερ τηατ ηαδ βεεν μανιφεςτ φορ ςομε τιμε (ςεε βελοω) ςαυςεδ ῞ετη το ρεςιγν φρομ α νυμβερ οφ φυνςτιονς, ινςλυδινγ ηις προφεςςορςηιπ. Συργερψ ωας ιν ορδερ, βυτ τηε οπερατιον διδ νοτ προδυςε τηε ιντενδεδ ιμπροεμεντ ανδ ηε διεδ ςοον αφτερ τηις ατ αγε 61.

Καπτεψν´ς φορτψ ψεαρς προφεςςορςηιπ ιν 1918

Ιν 1918, Καπτεψν ςελεβρατεδ ηις 40τη αννιερςαρψ ας προφεςςορ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Φορ τηις οςςαςιον ηις πορτραιτ ωας παιντεδ βψ Θαν ῞ετη. Ιν τηε Καπτεψν Ροομ οφ ωηατ ις νοω τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε αν αλβυμ ις ϰεπτ τηατ μυςτ ηαε βεεν πρεςεντεδ το Καπτεψν ανδ ηις ωιφε ον τηις οςςαςιον (ςεε Φιγ. ). Τηε φιρςτ παγε ςαψς:

Ον τηε 20τη οφ Φεβρυαρψ 1918, ωηεν ιτ ωας 40 ψεαρς αφτερ Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν τοοϰ υπ τηε προφεςςορςηιπ ιν αςτρονομψ ατ τηε ϒνιερςιτψ ατ Γρονινγεν, ηις φριενδς ανδ ςτυδεντς ηαε πρεςεντεδ ηις πορτραιτ, παιντεδ βψ Δρ. Θαν ῞ετη, το Μρς. ῝.Ε. Καπτεψν-Καλςηοεν.

Τηε αλβυμ ςηοως ον ςμαλλ πιεςες οφ ςαρδβοαρδ παπερ, παςτεδ ιντο τηε αλβυμ βεηινδ α παςςε-παρτουτ φραμε, τηε ςιγνατυρες οφ αλλ ςοντριβυτορς, ιν αλπηαβετις ορδερ. Τηε φιρςτ τωο παγες, ηοωεερ, ηαδ βεεν ρεςερεδ φορ τηε ςιγνατυρες οφ α φεω περςονς ωηο ωερε ερψ ςπεςιαλ το ηιμ (ςεε Φιγ. ). Ηερε Ι ιδεντιφψ τηεςε, ωηιλε ερψ βριεφλψ ςυμμαριζινγ ςομε αςπεςτς οφ Καπτεψν’ς ςαρεερ.

Φιρςτ τηερε ωερε ςολλεαγυε αςτρονομερς τηατ μεαντ μοςτ φορ Καπτεψν’ς ςαρεερ ανδ ηαδ γροων το βε ςπεςιαλ φριενδς: Μρς. Ιςοβελ Σ. Γιλλ, ωιδοω οφ Σιρ Δαιδ Γιλλ (1843–1914), διρεςτορ οφ τηε Ροψαλ Οβςερατορψ ατ ῝απε οφ Γοοδ Ηοπε, Γεοργε Ηαλε, ας ωε ηαε ςεεν διρεςτορ οφ τηε Μουντ Ωιλςον Οβςερατορψ νεαρ Παςαδενα, ῝αλιφορνια, Εδωαρδ ῝ηαρλες Πιςϰερινγ (1846–1919), διρεςτορ οφ Ηαραρδ ῝ολλεγε Οβςερατορψ, ῝αμβριδγε, Μαςςαςηυςεττς ανδ ερψ ιμπορταντ ςοντριβυτορ το τηε Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας, Ανδερς Σεεριν Δοννερ (1854–1938), διρεςτορ οφ Ηελςινγφορς Οβςερατορψ ατ Ηελςινϰι ανδ λονγτιμε ςολλαβορατορ ανδ ςυππλιερ οφ πηοτογραπηις ματεριαλ, Καρλ Φριεδριςη Κϋςτνερ (1856–1936) αλςο προιδινγ πηοτογραπηις ματεριαλ ας διρεςτορ οφ τηε Βοννερ Στερνωαρτε ανδ Ροβερτ Τηορβυρν Αψτον Ιννες (1861–1933), ςυςςεςςορ οφ Δαιδ Γιλλ. Τηεψ αλλ ωερε ςτρονγ ςυππορτερς οφ τηε Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας ανδ ιμπορταντ ςοντριβυτορς το ιτς προγρεςς, Ιννες ηαινγ ταϰεν οερ ρεςπονςιβιλιτψ φορ τηε ςοντριβυτιον οφ τηε ῝απε Οβςερατορψ αφτερ Γιλλ’ς ρετιρεμεντ.

Σχηµα 0: Τηε αλβυμ αςςομπανψινγ τηε πρεςεντατιον οφ α πορτραιτ οφ Καπτεψν το ηις ωιφε παιντεδ βψ Θαν ῞ετη ον τηε οςςαςιον οφ ηις φορτιετη αννιερςαρψ ας προφεςςορ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Ιτ ρεςιδες ιν τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε. Τηε φιρςτ παγε ον τηε ριγητ ηας βεεν τρανςλατεδ ιν τηε τεξτ. ῝ουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

Σχηµα 0: Τηε φιρςτ παγες ωιτη ναμες οφ ςοντριβυτορς οφ τηε αλβυμ αςςομπανψινγ τηε πρεςεντατιον οφ α πορτραιτ οφ Καπτεψν, παιντεδ βψ Θαν ῞ετη ον τηε οςςαςιον οφ ηις φορτιετη αννιερςαρψ ας προφεςςορ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Τηε αλβυμ ςονταινς ςιγνατυρες οφ τηοςε τηατ ςοντριβυτεδ το τηε ςοςτς. Τηις φιρςτ τωο οφ τηεςε παγες ηαε τηε ςιγνατυρες οφ περςονς τηατ ωερε ςπεςιαλ το Καπτεψν. Ον τηε λεφτ Καπτεψν´ς ςλοςεςτ ςολλεαγυες, φριενδς ανδ μοςτ ιμπορταντ ςολλαβορατορς (Μρς.) Γιλλ, Ηαλε, Πιςϰερινγ, Δοννερ, Κϋςτνερ ανδ Ιννες, ον τηε ριγητ ηις φριενδς Βοιςςεαιν, Ηεψμανς, Μολενγρααφφ ανδ Μολλ, ανδ ηις ςτυδεντς αν Ρηιϑν ανδ δε Σιττερ. ῝ουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

Τηεν τηερε ωερε φουρ οφ ηις λονγτιμε ςλοςεςτ φριενδς: ϒρςυλ Πηιλιπ Βοιςςεαιν (1855–1930), Προφεςςορ ιν Ανςιεντ Ηιςτορψ ατ Γρονινγεν, Γεραρδ Ηεψμανς (1857–1930), Προφεςςορ οφ Πηιλοςοπηψ ανδ Πςψςηολογψ, αλςο ατ Γρονινγεν, Γυςτααφ Αδολφ Φρεδεριϰ Μολενγρααφφ (1860–1942), Προφεςςορ οφ Γεολογψ ατ τηε Δελφτ Πολψτεςηνις Σςηοολ (βεφορε 1905 τηε Δελφτ Ινςτιτυτε οφ Τεςηνολογψ ανδ νοω ςινςε 1986 τηε Τεςηνιςαλ ϒνιερςιτψ οφ Δελφτ), ανδ Θαν Ωιλλεμ Μολλ (1851–1933), Προφεςςορ οφ Βοτανψ ανδ Πλαντ Πηψςιολογψ. Βοιςςεαιν ανδ Ηεψμανς ωερε ερψ ςπεςιαλ φριενδς. Ον μοςτ Μονδαψ αφτερνοονς Καπτεψν ανδ τηεςε τωο φριενδς ωαλϰεδ φρομ Γρονινγεν το τηε νεαρβψ ιλλαγε οφ Ηαρεν, α ωαλϰ οφ ςομε 6 ϰμ (ανδ βαςϰ οφ ςουρςε). Τηεψ ταλϰεδ αβουτ αλλ ϰινδς οφ ςυβϑεςτς, ωατςηεδ βιρδς ανδ εξπλαινεδ το εαςη οτηερ ηοω τηειρ ωορϰ ωας γοινγ. Μολενγρααφφ ωας ανοτηερ ςπεςιαλ φριενδ ινδεεδ· Καπτεψν’ς ςεςονδ δαυγητερ, Ηενριεττε Ηερτζςπρυνγ-Καπτεψν ιν 1928 ωροτε ιν ηερ βιογραπηψ οφ ηερ φατηερ (Ηερτζςπρυνγ-Καπτεψν, 1928· φρομ μψ τρανςλατιον, π.59)·

Ηε αςϰεδ Προφ. Μολενγρααφφ, τηε γεολογιςτ φρομ Δελφτ, ωηο εερψ ψεαρ υνδερτοοϰ αν εξςυρςιον ωιτη ηις ςτυδεντς, ιφ ηε ςουλδ ϑοιν ιν τηεςε τριπς, ανδ τηις ωας γλαδλψ γραντεδ. Σο, α φεω τιμες ηε ωεντ αλονγ το φαρ αωαψ πλαςες ας ιφ ηε ωερε τηε ψουνγεςτ ανδ μοςτ εντηυςιαςτις οφ ςτυδεντς.

Φιναλλψ, Μολλ ηαδ βεεν προφεςςορ ιν Γρονινγεν ςινςε 1890 (Καπτεψν ςινςε 1878), ωηιλε βοτη ωερε βορν ιν τηε ςαμε ψεαρ. Καπτεψν ηαδ ςπεντ χυιτε αν εφφορτ μαϰινγ τηε βιολογιςτς φαμιλιαρ ωιτη ςτατιςτιςς. Ι ωιλλ ρετυρν το τηις βελοω ιν ςομε μορε δεταιλ.

Σχηµα 0: Παιντινγ βψ ῞ετη οφ Καπτεψν ωορϰινγ βεηινδ ηις δεςϰ. Ιτ ρεςιδες ιν τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Τηε παιντινγ ηας βεεν προδυςεδ ιν 1917. Οιλ ον ςανας, $74.5\times 84.5$ ςμ. ῝ουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

Φιναλλψ τηερε ωερε ηις τωο μοςτ προμινεντ ςτυδεντς υπ τιλλ τηεν (Θαν Ηενδριϰ Οορτ ις τηε τηιρδ ιν τηις ςατεγορψ, βυτ ιν 1918 ηε ωας ονλψ α φιρςτ-ψεαρ ςτυδεντ οφ αςτρονομψ, πηψςιςς ανδ ματηεματιςς ιν Γρονινγεν). Πιετερ Θοηαννες αν Ρηιϑν (1886–1960) ςυςςεεδεδ Καπτεψν ας διρεςτορ οφ τηε Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ιν Γρονινγεν υπον τηε λαττερ’ς ρετιρεμεντ ιν 1921 (ον τηατ οςςαςιον ναμεδ αφτερ Καπτεψν), ανδ δεδιςατεδ ηις ςαρεερ το ςοντινυινγ τηε ρεςεαρςη προγραμ οφ ηις φαμους τεαςηερ, αμονγ ωηιςη οερςεεινγ τηε ςομπλετιον οφ τηε Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας. Ωιλλεμ δε Σιττερ (1872–1934) ηαδ βεςομε διρεςτορ οφ τηε Οβςερατορψ ατ Λειδεν· ηε διδ φυνδαμενταλ ωορϰ ον τηε ςψςτεμ οφ Γαλιλεαν ςατελλιτες οφ Θυπιτερ, βυτ ις νοω βεςτ ϰνοων το α ωιδερ αυδιενςε φορ ηις ωορϰ ον ςοςμολογψ ανδ Εινςτειν’ς τηεορψ οφ Γενεραλ Ρελατιιτψ, ςυλμινατινγ ιν τηε μοδελ οφ τηε ϒνιερςε τηατ βεςαμε ϰνοων ας τηε `Εινςτειν-δε Σιττερ ϒνιερςε´ (Εινςτειν & δε Σιττερ, 1932)

Σχηµα 0: ῞ετη’ς παιντινγ ατ ιτς πρεςεντ λοςατιον ιν τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Βελοω αρε ηις δεςϰ, ωηιςη ις τηε ςαμε ονε ας ιν τηε παιντινγ, ωιτη ηις μοςτ ιμπορταντ πυβλιςατιονς ον τοπ. Τηε βοξ ον τηε λεφτ ςονταινς τηε αλβυμ οφ ςιγνατοριες ςοντριβυτινγ το τηε ςομμιςςιον οφ τηε παιντινγ. Τηε ςηαιρ ις αλμοςτ ςερταινλψ νοτ τηε ονε Καπτεψν υςεδ. Τηε παιντινγ ον τηε ριγητ ις ηις ωιφε, παιντεδ ιν τηε 1930ς, ωηεν ςηε ηαδ βεεν α ωιδοω φορ μορε τηαν α δεςαδε. Τηις παιντινγ ις βψ Λιζζψ Ανςινγη, ανδ ις α γιφτ το τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε βψ τηε Καπτεψνς´ γρεατ-γρανδδαυγητερ Ωιληελμινα Ηενριεττε δε Ζωααν-Κααρς Σψπεςτεψν φορ διςπλαψ ιν τηε Καπτεψν Ροομ ανδ ςτιπυλατεδ βψ ηερ το βε λοςατεδ νεξτ το τηε Καπτεψν παιντινγ. Ον τηε ριγητ Καπτεψν’ς γλοβες ωιτη βλαςϰβοαρδ ςοατινγ το υςε φορ δραωινγς ωιτη ςηαλϰ, το ρεπρεςεντ φεατυρες ορ ςηεςϰ ςονςτρυςτιονς ορ οριεντατιονς ον τηε ςελεςτιαλ ςπηερε. ῝ουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε.

ϒρςυλ Βοιςςεαιν δελιερεδ α ςπεεςη ον τηε οςςαςιον οφ τηε πρεςεντατιον οφ τηε παιντινγ, ωηιςη ηας ςυριεδ ιν Μυςευμ Βοερηααε ιν Λειδεν. Ιτ ις ιν ερψ ςλεαρ ηανδωριτινγ, εαςη λεττερ πεννεδ ςεπαρατελψ. Ι χυοτε τηε φιναλ παρτ (μψ τρανςλατιον):

Ανδ ωε ηαε εαγερλψ ςειζεδ τηε οππορτυνιτψ το ςηοω ουρ λοε ανδ αφφεςτιον. Ωε πρεςεντ ψου ωιτη α πορτραιτ: ωε ωιςηεδ τηατ τηερε ωουλδ βε αν ιμαγε οφ ψου φορ φυτυρε γενερατιονς αππροπριατε το ψουρ διγνιτψ. Ωε ηαε φουνδ Δρ. Θαν ῞ετη ωιλλινγ το φυλφιλλ ουρ ωιςηες. Ψου ςαν βε αςςυρεδ τηατ αμονγ τηοςε ωηο ηονορ ψου τηις ωαψ – ανδ αμονγ τηεμ ψου ωιλλ αλςο φινδ τηε μοςτ πρεςιους οφ ψουρ φορειγν φριενδς – τηερε ωερε νονε ωηο διδ νοτ φυλλ-ηεαρτεδλψ ϑοιν τηε εφφορτ το μαϰε τηις ποςςιβλε. Ωε ηαε ονλψ αςϰεδ ψουρ φριενδς το ταϰε παρτ ιν τηις· Ι ςηουλδ ςαψ: ωερε αλλοωεδ το ταϰε παρτ ιν τηις, ϰνοωινγ τηατ ψου ωουλδ νοτ ηαε ωαντεδ ιτ ανψ οτηερ ωαψ.

Ανδ νοω, δεαρ Καπτεψν, αςςεπτ τηις ας ιτ ις οφφερεδ το ψου, αλςο α προοφ οφ ουρ τρυε αφφεςτιον. Μαψ ψου βε βλεςςεδ ωιτη μανψ ψεαρς οφ υνρελεντινγ ενεργψ το ινεςτιγατε ανδ ςομε το γρεατερ υνδερςτανδινγ, βψ πενετρατινγ μορε ανδ μορε δεεπλψ ιντο τηε ιμμεαςυραβλε ςπαςες οφ τηε βουνδλεςς υνιερςε, τηε ςιγητ οφ ωηιςη αλονε φιλλς τηε ςιμπλεςτ οφ ηεαρτς ωιτη ρεςπεςτ Τηεν αλςο τηε ωιςη ωιλλ βε φυλφιλλεδ τηατ ωε ςηεριςη φορ ψουρ δεαρ ανδ λοψαλ ςπουςε, φορ ψουρ ςηιλδρεν ανδ γρανδςηιλδρεν, ανδ φορ ουρςελες, φορ ωηομ ψουρ φριενδςηιπ βελονγς το τηε μοςτ ηιγηλψ αλυεδ αμονγ ουρ ποςςεςςιονς.

Αλτηουγη τηε Αλβυμ ςτατες ςλεαρλψ τηατ τηε παιντινγ ωας οφφερεδ το Μρς. Καπτεψν, τηε ςπεεςη ις ωορδεδ ας ιφ ιτ ωας οφφερεδ το Καπτεψν ηιμςελφ. Ι ωιλλ ρεφερ το τηις ματτερ ας ιφ ιτ ωερε τηε ιντεντιον το οφφερ ιτ το Καπτεψν’ς ωιφε.

Τηε παιντινγ τηατ ις βελιεεδ το ηαε βεεν οφφερεδ ις ςηοων ιν Φιγ. . Τηε περςον ιν τηε τοπ-ριγητ ις Δαιδ Γιλλ. Τηε δεςϰ ανδ α γλοβε ςοερεδ ωιτη βλαςϰβοαρδ ςοατινγ ςο τηατ ονε ςαν δραω ωιτη ςηαλϰ ον ιτ, αρε ινδεεδ φρομ Καπτεψν’ς οφφιςε ανδ νοω ρεςιδε ιν τηε Καπτεψν Ροομ (τηερε αρε αςτυαλλψ τωο ςυςη γλοβες). Φιγ.  ςηοως τηε παιντινγ ατ ιτς πρεςεντ λοςατιον ιν τηε Καπτεψν Ροομ ιν τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε. Τηε παιντινγ το τηε ριγητ ις οφ ηις ωιφε, ῝ατηερινα Ελιςαβετη (Ελιςε) Καπτεψν–Καλςηοεν (1855–1945). Ιτ ις α γιφτ το τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε βψ Καπτεψν’ς ανδ ηις ωιφε’ς γρεατ-γρανδδαυγητερ Ωιληελμινα Ηενριεττε δε Ζωααν-Κααρς Σψπεςτεψν υνδερ τηε ςονδιτιον τηατ ιτ βε διςπλαψεδ νεξτ το ῞ετη’ς παιντινγ οφ Καπτεψν ατ ηις δεςϰ. Τηε βοοϰ ςηε ηολδς ιν ηερ ηανδς ις α ςοπψ οφ τηε βιογραπηψ Θ.῝. Καπτεψν· Ζιϑν λεεν εν ωερϰεν βψ τηειρ δαυγητερ Ηενριεττε Ηερτζςπρυνγ–Καπτεψν (1928). Τηις πορτραιτ ηας βεεν παιντεδ ιν τηε 1930ς βψ Λιζζψ Ανςινγη (1875–1959), ωηο βελονγεδ το α γρουπ οφ φεμαλε ποςτ-ιμπρεςςιονιςτ παιντερς ςαλλεδ ‘τηε Αμςτερδαμςε Θοφφερς’. Α ‘ϑοφφερ’ ις βεςτ τρανςλατεδ ας ‘μιςςυς’· τηεςε ωομεν παιντερς, υςυαλλψ φρομ ωελλ-το-δο βαςϰγρουνδς, διδ νοτ ρελψ ον παιντινγ το ςυππορτ τηεμςελες, ανδ προμοτεδ αςςεπτανςε οφ φεμαλε αρτιςτς. Καπτεψν’ς γλοβες αρε ςηοων ον τηε ριγητ.

Ον Σεπτεμβερ 16, 1918, δυρινγ τηε ςερεμονψ οφ τηε οπενινγ οφ τηε Αςαδεμις Ψεαρ 1918-1919, τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς ρεφερρεδ το Καπτεψν’ς ϑυβιλεε ιν ηις ςυμμαρψ οφ τηε Λοτγεαλλεν (Φατες) εξπεριενςεδ βψ τηε ϒνιερςιτψ ιν τηε πρειους ψεαρ. Ηις ωορδς αρε ρεςορδεδ ιν τηε Ψεαρβοοϰ οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν φορ τηε Αςαδεμις ψεαρ 1917-1918 ας φολλοως: (ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 1918, π.29· μψ τρανςλατιον):

Αμονγ τηε εεντς, ωηιςη φυρτηερ ςονςερν τηε μεμβερς οφ τηε Σενατε ανδ δεςερε μεντιον ηερε, α ραρε αννιερςαρψ οφ ςπεςιαλ ςηαραςτερ ςτανδς ουτ, τηε φορτιετη ψεαρ οφ τηε προφεςςορςηιπ οφ ουρ Καπτεψν. Ηοω ηις ςςιεντιφις ωορϰ βρουγητ ωορλδ φαμε το ηις ναμε ανδ μαδε τηε αςτρονομιςαλ λαβορατορψ οφ τηις υνιερςιτψ ωορλδ φαμους· ηοω ςιγνιφιςαντ ανδ ηοω ριςη ιν ινφλυενςε ηις εδυςατιον αιμεδ ατ ηιγηερ λεελς οφ τηινϰινγ ανδ ωορϰινγ ωας φορ ηις ςτυδεντς· ηοω ωιςε ανδ βενεφιςιαλ ηις περςοναλ ςονταςτ, οφ α νατυραλ ςιμπλιςιτψ τηατ ρεμαινεδ τηε ςαμε ιν ςπιτε οφ αλλ ηονορς, ανδ αππρεςιατεδ βψ ηις ςολλεαγυες ανδ φριενδς· αλλ οφ τηις ανδ μορε ωας εξπρεςςεδ ον Φεβρυαρψ 20, 1918 βψ α ςεριες οφ ςπεεςηες ον βεηαλφ οφ τηε Βοαρδ οφ Τρυςτεες, Σενατε, Φαςυλτψ, αλυμνι, ςτυδεντς, φριενδς ανδ ςορπορατιονς οφ φεμαλε ανδ μαλε ςτυδεντς ατ α τριβυτε μεετινγ ιν τηις αυδιτοριυμ, ατ ωηιςη ηις πορτραιτ παιντεδ βψ Θαν ῞ετη ωας πρεςεντεδ ας α προοφ οφ ενερατιον ανδ αφφεςτιον αμονγ α ωιδε ςιρςλε οφ περςονς. Τηις μεετινγ, ωηιςη ωας αλςο αττενδεδ βψ μανψ ιντερεςτεδ περςονς φρομ ελςεωηερε ανδ ωηερε ονλψ δυε το τηε ςιρςυμςτανςες οφ τηε τιμινγ ρεπρεςεντατιες φρομ αβροαδ ηαδ το βε αβςεντ, ωιλλ ρεμαιν ιν τηε μεμορψ οφ αλλ οφ υς αφφεςτιονατε παρτιςιπαντς, νοτ ιν τηε λεαςτ βεςαυςε οφ τηε ςτριϰινγ ωαψ ιν ωηιςη Καπτεψν ηιμςελφ εξπρεςςεδ ηις τηανϰς ωιτη α ρειεω οφ ηις λιφε. Ηε ανδ ηις δεςενδαντς ωιλλ εξςυςε με ιφ Ι εξπρεςς ηερε τηε χυιετ ηοπε ωηιςη ις ςηεριςηεδ ιν ουρ αςαδεμις ςομμυνιτψ, τηατ ιν δυε ςουρςε τηε ϒνιερςιτψ μαψ βεςομε οωνερ οφ τηις λιϰενεςς οφ Καπτεψν, ςο τηατ φορ φυτυρε γενερατιονς οφ τεαςηερς ανδ ςτυδεντς ωηο ωιλλ ωορϰ τηερε, α ιςιβλε μεμορψ οφ ονε οφ τηε γρεατεςτ ςςηολαρς ωηο ωορϰεδ ηερε ωιλλ βε πρεςερεδ. Τηε φαςτ τηατ τηε πορτραιτ ις α λιινγ ωορϰ οφ αρτ, ανδ τηερεφορε ηας ιτς οων δεςιγν ανδ διμενςιονς, ας α ρεςυλτ οφ ωηιςη ιτ διφφερς ςομεωηατ φρομ ωηατ ωε αρε αςςυςτομεδ το ςεεινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ, ωιλλ ςερταινλψ νοτ βε αν οβςταςλε το ιτς αςςεπτανςε ανδ πλαςεμεντ.

Τηε παιντινγ ωας ςομπλετελψ ουτ οφ τυνε ωιτη τηε γαλλερψ οφ παιντινγς οφ προφεςςορς ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ, ωηιςη ηαδ α φιξεδ ςιζε (ωιτη μινορ δειατιονς) ανδ δεπιςτεδ τηε περςον´ς ηεαδ ανδ ςηουλδερς, ωεαρινγ αςαδεμις αττιρε. Τηε `διφφερεντ δεςιγν’ ηερε υνδουβτεδλψ ρεφερς το τηε φαςτ τηατ ιτ ις νοτ α πορτραιτ ας υςυαλ, βυτ ςηοως Καπτεψν ςιττινγ ανδ ωορϰινγ ατ ηις δεςϰ.Τηε `οων διμενςιονς´ αρε αλςο ανομαλους, βεςαυςε ιτ ις `λανδςςαπε’ ανδ τηε γαλλερψ ςονταινς ονλψ `πορτραιτ´ φορματς. Παιντινγς διφφερινγ φρομ τηεςε πρεςςριπτιονς οφ αςαδεμις δρεςς οφ ςουρςε αρε ιν τηε ϒνιερςιτψ’ς ποςςεςςιον, βυτ τηεςε αρε (ωιτη ονλψ τωο εξςεπτιονς) διςπλαψεδ ιν οτηερ ροομς ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ ορ ελςεωηερε ιν υνιερςιτψ πρεμιςες. Ιν ανψ ςαςε, τηε παιντινγ ρεφερρεδ το ανδ πρεςεντεδ ιν 1918 ωιτηουτ δουβτ ις τηε ονε οφ Φιγ. .

Τηρεε παιντινγς;

Βεφορε ςοντινυινγ Ι νεεδ το ςαψ α φεω ωορδς ον τηις ςολλεςτιον οφ παιντινγς ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ, τηατ τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς ρεφερρεδ το. Τηε ηιςτορψ οφ τηε πορτραιτ γαλλερψ οφ Γρονινγεν ϒνιερςιτψ ηας βεεν δεςςριβεδ ιν μυςη δεταιλ ιν α πυβλιςατιον εντιρελψ δεοτεδ το ιτ, Ιν ολ Ορναατ (Ιν φυλλ Ρεγαλια), βψ Οοςτερηεερτ (2009). ῝ολλεςτινγ παιντινγς βψ υνιερςιτιες οφ (φορμερ) προφεςςορς αςςοςιατεδ ωιτη ιτ ωας α τραδιτιον τηατ οριγινατεδ ιν Γερμανψ. Ιν τηε Νετηερλανδς, τηε ϒνιερςιτψ οφ Λειδεν ωας τηε φιρςτ το οβταιν α παιντεδ πορτραιτ οφ α φαμους ςςηολαρ, ιν 1596, οφ Δεςιδεριυς Εραςμυς Ροτεροδαμυς (ς.1466–1536), βυτ οφ ςουρςε Εραςμυς νεερ ηαδ βεεν αςςοςιατεδ ωιτη τηις υνιερςιτψ (ωηιςη ιν φαςτ ωας φουνδεδ ιν 1576 ωελλ αφτερ Εραςμυς’ δεατη). Τηε φιρςτ βεγιννινγ οφ α ςολλεςτιον οφ παιντινγς οφ α υνιερςιτψ’ς οων προφεςςορς δατες βαςϰ το 1618, ωηεν τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, φουρ ψεαρς αφτερ ιτς φουνδατιον, ηαδ οπενεδ ιτς Αςαδεμψ Βυιλδινγ, τηε ςεντερ οφ τηε ϒνιερςιτψ, ωιτη α Σενατε ῝ηαμβερ. Τηις ροομ ωας υςεδ βψ τηε Σενατε, τηε ςολλεςτιον οφ ιτς προφεςςορς, ατ τηατ τιμε ςιξ ιν νυμβερ,το μεετ ανδ διςςυςς τηινγς ανδ δεςιδε ον ματτερς. Τηε ωαλλς οφ τηις ςμαλλ ροομ ωερε δεςορατεδ βψ παιντινγς οφ τηε φιρςτ φουρ Ρεςτορες Μαγνιφιςι, ωηο ηαδ βεεν ιν οφφιςε εαςη φορ ονε ψεαρ. Τηεςε ωερε προδυςεδ φορ τηις οςςαςιον ανδ πυρποςε.

Βεφορε 1850, ωηεν τηε ςεςονδ, μυςη λαργερ Αςαδεμψ Βυιλδινγ ωας βυιλτ, τηερε ωας νο οργανιζεδ τραδιτιον φορ εξτενδινγ τηε ςολλεςτιον, ανδ φεω παιντινγς ηαδ βεεν αδδεδ το ιτ ιν τηις περιοδ ιν ςπιτε οφ τηις εαρλψ ςταρτ. Ιν 1851 τηε Σενατε δεςιδεδ το υςε τηε αδδιτιοναλ ςπαςε ιν τηε νεω Σενατε ῝ηαμβερ το δεςορατε ιτ ωιτη α γαλλερψ οφ ιτς προφεςςορς ανδ αδοπτεδ α ςετ οφ ρυλες το ωηιςη ςυςη πορτραιτς ςηουλδ ςονφορμ, ινςλυδινγ ςιζε ανδ τηε ςονδιτιον τηατ τηε περςον πορτραψεδ ςηουλδ ωεαρ αν αςαδεμις γοων ανδ ϑαβοτ (βαεττε), ςομετιεμς ωιτη α ωιτη βοω-τιε, ανδ ιφ πρεφερρεδ α βερετ, ανδ ιφ αππλιςαβλε διςτινςτιονς ςυςη ας Ροψαλ δεςορατιονς. Τηε ιμαγε οφ τηε προφεςςορ ςηουλδ βε αππροξιματελψ λιφε ςιζε (ιτ ςηοωεδ ονλψ ηεαδ ανδ παρτ οφ τηε τορςο) ανδ ιτ ηαδ το βε αν οιλ παιντινγ. ϒντιλ τηεν τηε παιντινγς ηαδ βεεν ςπρεαδ οερ αριους αςαδεμις βυιλδινγς, παρτιςυλαρλψ τηε λιβραρψ. Βυτ νοω α ςψςτεματις ςολλεςτιον ανδ γαλλερψ ωας ςταρτεδ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ, ωηιςη ινςλυδεδ βοτη τραςϰινγ δοων ολδ πορτραιτς ανδ ηαινγ νεω ονες μαδε. Φρομ τηεν ον ιτ γρεω ςτεαδιλψ.

Σχηµα 0: ῞ιεω οφ παρτ οφ τηε Σενατε ῝ηαμβερ ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Καπτεψν’ς πορτραιτ ις ον τηε ριγητ, ςεςονδ ροω φρομ τηε βοττομ, φιφτη φρομ τηε ριγητ οφ τηε πιςτυρε. Ιν τηις ςεττινγ νεωλψ απποιντεδ προφεςςορς υπ το τηις δαψ αρε βεινγ ινςταλλεδ μεμβερ οφ τηε Σενατε βεφορε δελιερινγ τηειρ ιναυγυραλ λεςτυρε. Ηαινγ βεςομε α μεμβερ τηεψ αρε αςϰεδ το βε ςεατεδ ιν τηε ςηαιρ ατ τηε ταβλε ωιτη τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς, Δεαν οφ τηε ρεπεςτιε Φαςυλτψ ανδ α φεω οτηερ ηιγη οφφιςιαλς ςεατεδ ιν τηε ςηαιρς ιν τηε φροντ. Ιν τηε πυβλις δομαιν ιν Ωιϰιμεδια: ςομμονς.ωιϰιμεδια.οργ/ωιϰι/Φιλε:Σεναατςϰαμερ_ιν_δε_οοςτλευγελ_ αν_ηετ_αςαδεμιεγεβουω_οπ_δε_εερςτε_ερδιεπινγ_-_Γρονινγεν_-_20416188_-_Ρ῝Ε.ϑπγ.

Τηε ςολλεςτιον ωας αλμοςτ λοςτ ιν τηε βεγιννινγ οφ τηε τωεντιετη ςεντυρψ, ωηεν ιτ ωας δεςιδεδ τηατ α μαϑορ ρεφυρβιςημεντ οφ τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ ωας ιν ορδερ. Τηις ηαδ βεεν αλμοςτ αςςομπλιςηεδ οερ α νυμβερ οφ ψεαρς ωιτη ιν 1906 ςτιλλ τηε ουτερ ωαλλς ρεμαινινγ το βε τρεατεδ. Τηατ ις ωηεν διςαςτερ ςτρυςϰ: ρεμοαλ οφ ολδ παιντ ωας δονε υςινγ παιντ βυρνερς, ωηιςη ςαυςεδ α μαϑορ φιρε, δεςτροψινγ τηε εντιρε βυιλδινγ. Φορτυνατελψ αλλ παιντινγς ςουλδ βε ρεμοεδ ιν τιμε, ινςλυδινγ τηε φουρ οριγιναλ ονες. Ιτ διδ νοτ ταϰε ερψ λονγ το ρεβυιλδ, ανδ α νεω Αςαδεμψ Βυιλδινγ ωας ιναυγυρατεδ ιν 1909. Ιτ ηαδ α φυρτηερ εξπανδεδ Σενατε ῝ηαμβερ ωηερε τηε γαλλερψ ηας ςινςε βεεν διςπλαψεδ ον τηε ωαλλς, (ςεε Φιγ. ).

Τηερε αρε ονλψ τωο παιντινγς οφ προφεςςορς νοτ ωεαρινγ αςαδεμις αττιρε (ωε ωιλλ μεετ ονε φυρτηερ ον ιν τηις παπερ). Αν οβιους περςον ςονςπιςυουςλψ μιςςινγ φορ α λονγ τιμε ωας Φριτζ Ζερνιϰε (1888–1966), ωιννερ οφ τηε 1953 Νοβελ Πριζε φορ Πηψςιςς (ωηο ας α ςτυδεντ ηαδ ωορϰεδ φορ ςομε τιμε ας Καπτεψν’ς αςςιςταντ). Α πορτραιτ οφ ηιμ διδ ανδ δοες δεςορατε α ωαλλ ιν ανοτηερ ροομ ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ, βυτ ον τηατ ηε ωας νοτ ωεαρινγ α γοων ανδ ςο ιτ διδ νοτ χυαλιφψ φορ αδδιτιον το τηε Σενατε ῝ηαμβερ γαλλερψ. Τηις ςιτυατιον ωας ρεπαιρεδ ιν 2003 ωηεν α παιντινγ οφ ηιμ αςςορδινγ το τηε ρυλες ωας εςπεςιαλλψ προδυςεδ.

Τηε γαλλερψ οφ πορτραιτς οφ προφεςςορς φορ α ϒνιερςιτψ ις α ςτατεμεντ οφ ιτς ρεςπεςταβιλιτψ, ιμπορτανςε ανδ ηιςτοριςαλ ςιγνιφιςανςε. Προφεςςορς ςομετιμες τηεμςελες, βυτ υςυαλλψ τηειρ δεςςενδαντς, φαμιλψ, ςτυδεντς ανδ αδμιρερς, βρινγ τογετηερ τηε νεςεςςαρψ φυνδς ανδ οφφερ τηε πορτραιτ το τηε υνιερςιτψ. Σομε ϰινδ οφ ϑυδγμεντ οφ τηε ςιγνιφιςανςε οφ τηε προφεςςορ ινολεδ ις ρεχυιρεδ φορ αςςεπτανςε, βυτ τηατ δοες νοτ λεαδ ιν πραςτιςε το ςεριους διςαγρεεμεντς. Λατερ ιν τηε τωεντιετη ςεντυρψ τηε ωιλλινγνεςς το οφφερ ςυςη παιντινγς ηαδ δεςρεαςεδ ςομεωηατ, ωηιλε τηε Γοερνινγ Βοαρδ αςτιελψ διςςουραγεδ τηε πραςτιςε ωηεν τηε ωαλλς οφ τηε Σενατε ῝ηαμβερ ωερε ςομπλετελψ ςοερεδ. Αφτερ τηε ψεαρ 2000 τηε ωαλλς οφ τηε Φαςυλτψ ῝ηαμβερς ωερε φορμαλλψ δεςιγνατεδ το ρεςειε ςυςη δεςορατιονς ανδ τηε τραδιτιον ρειεδ ανδ ωιλλινγνεςς το οφφερ νεω παιντινγς ινςρεαςεδ αγαιν. Ιτ ςτιλλ ις ερψ μυςη αλιε (ιτ ςυρρεντλψ ςονςιςτς οφ ωελλ οερ τηρεε ηυνδρεδ παιντινγς ανδ εαςη ψεαρ οφ ορδερ τεν αρε αδδεδ) ανδ ωιλλ προβαβλψ βε αλιε φορ ςομε τιμε, ατ λεαςτ ας λονγ ας τηερε αρε ροομς ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ τηατ ςαν αςςομμοδατε φυρτηερ αδδιτιονς.

Αδριααν Βλααυω (2000) τολδ αν ιντερεςτινγ ςτορψ ιν ηις ςηαπτερ ιν τηε Λεγαςψ Σψμποςιυμ (αν δερ Κρυιτ & αν Βερϰελ, 2000· π.4):

Ι ωας τολδ βψ τηε λατε Πιετερ Θ. αν Ρηιϑν, ωηο ωας Καπτεψν’ς ςλοςε ςολλαβορατορ ανδ ςυςςεςςορ ανδ μψ πρεδεςεςςορ, τηατ ῞ετη ωας ινςπιρεδ το παιντ Καπτεψν τηε ωαψ ωε ςεε ηιμ ηερε, βψ α ρεμαρϰ μαδε βψ Μρς. Καπτεψν. Σηε φελτ λιττλε ςψμπατηψ φορ [τηε οριγιναλ] ερςιον, αλςο μαδε βψ ῞ετη ανδ δονατεδ το Καπτεψν βψ φριενδς ανδ ςολλεαγυες οφ Καπτεψν, ωηιςη ςηοως Καπτεψν ποςινγ φορ τηε παιντερ. ‘Τηις ις νοτ ηοω Ι αμ υςεδ το ςεεινγ μψ ηυςβανδ’, ςηε ςαιδ, ας αν Ρηιϑν ςονεψεδ το με. Τηε ωαψ ςηε διδ ςεε ηιμ – ατ ωορϰ ατ ηις δεςϰ – ις δεπιςτεδ βψ τηε πορτραιτ ιν τηε Καπτεψν Ροομ. Ιν τηε υππερ ριγητ ςορνερ οφ τηε παιντινγ, ῞ετη ςϰετςηεδ Δαιδ Γιλλ, τηε ςλοςε ςολλαβορατορ ανδ α φριενδ οφ τηε Καπτεψν φαμιλψ. Τηε παιντινγ ωας αςχυιρεδ βψ τηε φαμιλψ ανδ δονατεδ βψ Καπτεψν’ς ηειρς το τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν αρουνδ τηε ψεαρ 1960, το βε πλαςεδ ιν τηε Καπτεψν Λαβορατορψ. Τηε δονατιον ωας τηε ρεςυλτ οφ αν αππροαςη, ινιτιαλλψ βψ αν Ρηιϑν ιν Σεπτεμβερ 1957, το Καπτεψν’ς ηειρς, ιν παρτιςυλαρ το ηις δαυγητερ Μρς. Νοορδενβος–Καπτεψν (ωιδοω οφ τηε Αμςτερδαμ προφεςςορ οφ ςυργερψ Ω. Νοορδενβος [τηις ις Καπτεψν’ς ελδερ δαυγητερ Θαςοβα ῝ορνελια]), ωηο ατ τηατ τιμε λιεδ ιν Ενγλανδ νεαρ ηερ δαυγητερ Μαρια Νεωτον–Νοορδενβος. Αφτερ ςονςυλτινγ Μρς. Νοορδενβος–Καπτεψν ανδ τηε ςηιλδρεν, ιτ ωας δεςιδεδ τηατ τηε παιντινγ ωουλδ βε δονατεδ το τηε Λαβορατορψ αφτερ ηερ δεςεαςε. Α λυςϰψ ςιρςυμςτανςε, ωηιςη μαψ ωελλ ηαε φαςιλιτατεδ τηε τρανςφερ, ωας τηε φαςτ τηατ τηε λατε Μαρια Νεωτον–Νοορδενβος, Καπτεψν’ς γρανδ-δαυγητερ, ωας α ςλαςς-ματε οφ τηις αυτηορ [τηατ ις Αδριααν Βλααυω] ιν γραμμαρ ςςηοολ ιν Αμςτερδαμ ιν τηε ψεαρς 1928–1932. […]

[τ]

Σχηµα 0: Τηε παιντινγ οφ Καπτεψν τηατ δεςορατες τηε Σενατε ῝ηαμβερ οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν. Ιτ ις ςιγνεδ βψ ῞ετη ιν τηε τοπ-ριγητ ςορνερ ανδ δατεδ 1921. Οιλ ον ςανας, $70\times 55$ ςμ. ῝ουρτεςψ ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν.

Σο τηερε ωας αν εαρλιερ ερςιον τηατ Μρς. Καπτεψν διδ νοτ λιϰε. Ωηατ ηαππενεδ το ιτ; Αλςο, τηερε ις α παιντινγ οφ Καπτεψν ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ιν τηε Αςαδεμψ βυιλδινγ (ςεε Φιγ ), αλςο παιντεδ βψ Θαν ῞ετη. Αρε τηερε τηρεε παιντινγς οφ Καπτεψν; Ι ςοντινυε ωιτη Βλααυω’ς ναρρατιε.

Βυτ ωηατ βεςαμε οφ τηε 1918 παιντινγ δονατεδ βψ φριενδς ανδ ςολλεαγυες; Τηε ωαλλς οφ τηε Σενατε οφ Γρονινγεν ϒνιερςιτψ αρε ςοερεδ ωιτη α μοςαις οφ παιντινγς οφ ρετιρεδ προφεςςορς. Αμονγ τηεμ, ςομεωηερε νεαρ τηε ςεντερ οφ τηε ωεςτ ωαλλ, ωε ςεε τηε ονε οφ Καπτεψν. Αςςορδινγ το τηε ρυλες ςετ βψ τηε ϒνιερςιτψ φορ ςυςη πορτραιτς, ιτ ςηοως Καπτεψν δρεςςεδ ιν ηις ϒνιερςιτψ γοων ανδ ςαπ. Ιτ ις ςιγνεδ βψ Θαν ῞ετη ανδ ςαρριες τηε ψεαρ 1921, ι.ε., τηατ οφ Καπτεψν’ς ρετιρεμεντ. Τηις ραιςες τηε χυεςτιον: διδ ῞ετη παιντ Καπτεψν αγαιν ιν 1921, τηρεε ψεαρς αφτερ ηε προδυςεδ τηε τωο παιντινγς μεντιονεδ βεφορε; Τηε χυεςτιον ηας πυζζλεδ ηιςτοριανς – φορ ιφ ινδεεδ ῞ετη διδ ςο, ωηερε τηεν ις τηε 1918 παιντινγ; Ιτ ις νοωηερε ρεφερρεδ το αμονγ ῞ετη´ς δεςςενδαντς ωηο αρε ϰνοων το γυαρδ ςο πρεςιουςλψ τηε ωηερεαβουτς οφ ωηατ ρεμινδς τηεμ οφ τηειρ φαμους ανςεςτορ, ανδ αλςο αν Ρηιϑν νεερ ρεφερρεδ το ιτ. Τηε μοςτ νατυραλ ςολυτιον ςεεμς το βε τηατ, ωηεν τηε τιμε ςαμε φορ δελιερινγ α ‘ρετιρεμεντ πορτραιτ’, τηε 1918 παιντινγ ωας αδαπτεδ βψ ῞ετη ηιμςελφ το τηε ϒνιερςιτψ’ς ςπεςιαλ ςονδιτιονς: ηε αδϑυςτεδ Καπτεψν ιν τηε ωαψ πρεςςριβεδ. Α ςλοςε ινςπεςτιον οφ τηε παιντινγ περφορμεδ ιν Φεβρυαρψ οφ τηε ψεαρ 1992, ιν τηε πρεςενςε οφ τηε ςυρατορ οφ τηε ϒνιερςιτψ Μυςευμ, Μρ. Φ.Ρ.Η. Σμιτ, ςυππορτεδ τηις ςυπποςιτιον: τραςες οφ Καπτεψν’ς ηεαδ οφ ηαιρ ςεεμ το βετραψ ῞ετη’ς διςγυιςινγ εφφορτς.

[τ]

Σχηµα 0: Ρεπροδυςτιον οφ α παιντινγ οφ Καπτεψν, προδυςεδ βψ Θαν ῞ετη ας α πρελιμιναρψ δεςιγν οφ ηις φιρςτ παιντινγ οφ 1917. Ιτ ις ιν τηε ποςςεςςιον οφ Καπτεψν’ς γρεατγρανδςον Θαςοβυς ῝ορνελιυς (`Θαςϰ’) Καπτεψν, αππαρεντλψ οριγιναλλψ δονατεδ βψ ῞ετη το Γεοργε Ρευτερ, βυτ ρετυρνεδ το τηε ῞ετη φαμιλψ αφτερ Ρυετερ’ς δεςεαςε ανδ ςυβςεχυεντλψ παςςεδ ον το τηε Καπτεψν φαμιλψ. Οιλ ον ωοοδ, $40\times 48$ ςμ. ῝ουρτεςψ Θαςϰ Καπτεψν.

Ιτ ις ιμπορταντ το ςτρεςς τηατ ιφ Βλααυω’ς ηψποτηεςις ις ινςορρεςτ τηερε ηας το ηαε βεεν α τηιρδ παιντινγ οφ ωηιςη τηερε ις νο τραςε λεφτ. Τηε υςυαλ ρεμαρϰ μαδε φορ τηις ςαςε ις τηατ τηις παιντινγ, προδυςεδ ιν 1917 βεφορε ῞ετη ςταρτεδ παιντινγ Καπτεψν βεηινδ ις δεςϰ, ις λοςτ. Τηις ις α ερψ υνςατιςφαςτορψ εξπλανατιον, βεςαυςε ῞ετη παιντινγς δο νοτ εαςιλψ γετ λοςτ ωιτηουτ ανψ ρεαςοναβλε εξπλανατιον ορ ρεαλιςτις ςεχυενςε οφ εεντς.

Τηε πρεςεντατιον οφ μψ ςςιεντιφις βιογραπηψ Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν: Βορν ινεςτιγατορ οφ τηε Ηεαενς (αν δερ Κρυιτ, 2015) ιν Θανυαρψ 2015, ωας αττενδεδ βψ Θαςϰ Καπτεψν (Θαςοβυς ῝ορνελιυς!), γρανδςον οφ Καπτεψν’ς ςον Γερριτ Θαςοβυς. Ηε ηαδ α παιντινγ ωιτη ηιμ το βε διςπλαψεδ δυρινγ τηε προςεεδινγς, τηατ αλςο ωας παιντεδ βψ Θαν ῞ετη (ςεε Φιγ ). Ιτ ις παιντεδ ον α ωοοδεν πανελ, βυτ νοτ ςιγνεδ ορ δατεδ. Α νοτε γλυεδ το τηε βαςϰ (Φιγ. ) ρεαδς:

Πορτραιτ Προφ. Θ.῝. Καπτεψν [ιλλεγιβλε] βεςτοωεδ το Γεοργ Ρυετερ. Ιν 1967 ωηεν ςλεαρινγ ουτ ηις ςτυδιε ρετυρνεδ το τηε ῞ετη φαμιλψ.

Ρυετερ ις τηε περςον ωηο μαδε τηε δραωινγ οφ ῞ετη ιν Φιγ. . Μαψβε ῞ετη γαε ιτ το Ρυετερ ιν αππρεςιατιον οφ τηις. Ιτ ενδεδ υπ ιν αν υνϰνοων μαννερ ωιτη α Θααπ Καπτεψν, α ςουςιν οφ Θαςϰ, ωηο παςςεδ ιτ ον το τηε λαττερ. Τηε ῞ετη δεςςενδαντς μυςτ ηαε φελτ ιτ αππροπριατε το δονατε ιτ το τηε Καπτεψν φαμιλψ.

Τηις ις ςλεαρλψ α πρελιμιναρψ ςτυδψ. Τηε φαςιαλ εξπρεςςιον ανδ ποςτυρε, ας ωελλ ας τηε ανγλε φρομ ωηιςη ηε ις ςεεν, αρε ςτριϰινγλψ τηε ςαμε ας ιν τηε παιντινγ ωιτη τηε αςαδεμις γοων· Καπτεψν ις ωεαρινγ τηε ςαμε ςλοτηες ας βεηινδ ηις δεςϰ ιν τηε οτηερ παιντινγ. Τηε ςονςλυςιον ωουλδ βε τηατ τηις ις α α πρελιμιναρψ ςτυδψ οφ τηε οριγιναλ παιντινγ ῞ετη προδυςεδ. Τηεν τηις ςηοως ωηατ τηις παιντινγ λοοϰεδ λιϰε. Τηε παιντινγ ῞ετη προδυςεδ ςυβςεχυεντλψ οφ Καπτεψν βεηινδ ηις δεςϰ ςηοως ηιμ ιν τηε ςαμε ςλοτηες, βεςαυςε Καπτεψν ωουλδ ηαε ηαδ το ποςε αγαιν φορ ῞ετη ανδ χυιτε νατυραλλψ ωουλδ ηαε ςηοςεν τηε ςαμε νεατ ςλοτηες, ποςςιβλψ εςπεςιαλλψ αςχυιρεδ φορ τηε οςςαςςιον,

[τ]

Σχηµα 0: Νοτε παςτεδ το τηε βαςϰ οφ τηε ωοοδεν βοαρδ ον ωηιςη τηε πρελιμιναρψ ςτυδψ ιν Φιγ. οφ α Καπτεψν παιντινγ ηαδ βεεν παιντεδ βψ Θαν ῞ετη. Σεε τεξτ φορ τρανςςριπτιον ανδ τρανςλατιον οφ τηε νοτε. Προιδεδ ανδ ςουρτεςψ βψ Θ.῝ (Θαςϰ) Καπτεψν, οωνερ οφ τηε παιντινγ.

Ι νοτε τηατ τηερε ις νο δουβτ τηατ ινδεεδ ιτ ωας ῞ετη ωηο προδυςεδ τηις πρελιμιναρψ ερςιον. Ηοωεερ, τηε χυεςτιον αριςες, ωηψ ῞ετη προδυςεδ τηις. Ωας ιτ ςομμον πραςτιςε φορ ηιμ; Ιφ ηε διδ τηις ον α ρεγυλαρ βαςις, ωηατ διδ ηε δο ωιτη τηεμ; Ανδ ιφ νοτ, ωηψ διδ ηε δο τηις ιν Καπτεψν’ς ςαςε; Ι ωιλλ ενςουντερ α ποςςιβλε ςεςονδ ςαςε οφ τηις πραςτιςε βελοω (ςεε ενδ οφ ςεςτιον 6).

Ιτ ις οφ ιντερεςτ το αλςο ηαε α λοοϰ ατ ωηατ ῞ετη´ς βιογραπηερ Ηυιζινγα (1927) ηαδ το ςαψ αβουτ τηις. Θοηαν Ηυιζινγα (1872–1945) ωας α φαμους ηιςτοριαν, παρτιςυλαρλψ ϰνοων φορ ηις μονυμενταλ ωορϰ Ηερφςττιϑ δερ Μιδδελεευωεν (Αυτυμν οφ τηε Μιδδλε Αγες), πυβλιςηεδ ιν 1919. Ηε ωας τηε ςον οφ Γρονινγεν Προφεςςορ Διρϰ Ηυιζινγα (1840–1903), α Προφεςςορ οφ Πηψςιολογψ. Τηε ελδερ Ηυιζινγα ηαδ βεεν α ερψ γοοδ φριενδ οφ Καπτεψν. Ηε ηαδ αλλοςατεδ α φεω ροομς ιν ηις Πηψςιολογιςαλ Λαβορατορψ ωηεν Καπτεψν ςετ ουτ το μεαςυρε τηε πλατες φρομ ῝απε Τοων φορ τηε ῝απε Πηοτογραπηις Δυρςημυςτερυνγ. Αςτυαλλψ ωηεν υνδερ Ηυιζινγα´ς ςυςςεςςορ Ηαρτογ Θαςοβ Ηαμβυργερ (1859–1924) τηε λαβορατορψ μοεδ το α νεω, λαργερ λοςατιον ιν 1911, τηις βυιλδινγ βεηινδ τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ ηαδ βεεν αςςιγνεδ το Καπτεψν το ηουςε ηις Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ. Θοηαν Ηυιζινγα ηαδ ςτυδιεδ ηιςτορψ ιν Γρονινγεν, οβταινινγ ηις ΠηΔ ιν 1897. Ιν 1905 ηε ηαδ βεεν απποιντεδ Προφεςςορ οφ Γενεραλ ανδ Δυτςη Ηιςτορψ ιν Γρονινγεν, υντιλ ηε μοεδ το Λειδεν ιν 1915, ωηερε ηε βεςαμε α Προφεςςορ οφ Ηιςτορψ. Ηυιζινγα τηε ηιςτοριαν ωας ωελλ αςχυαιντεδ ωιτη Καπτεψν· ιν φαςτ ηε ανδ ηις φριενδ Ωιλλεμ δε Σιττερ (1872–1932), τηε φιρςτ ςτυδεντ το οβταιν α ΠηΔ υνδερ Καπτεψν ανδ Προφεςςορ οφ Αςτρονομψ ιν Λειδεν, ιν 1925 ωουλδ ταϰε υπ τηε πλαν το ωριτε α βιογραπηψ οφ Καπτεψν (ςεε Πρεφαςε ιν αν δερ Κρυιτ. 2015).

Ωε ϰνοω τηις βεςαυςε Ωιλλεμ δε Σιττερ ωροτε α ςηορτ ‘λεττερ το τηε εδιτορ’ ιν τηε ςεςτιον ‘ςορρεςπονδενςε’ οφ τηε ϑουρναλ Τηε Οβςερατορψ (δε Σιττερ, 1925), ωηιςη ρεαδ ιν παρτ ας φολλοως:

Μψ φριενδ Θ. Ηυιζινγα, Προφεςςορ οφ Ηιςτορψ ιν τηις ϒνιερςιτψ ανδ μψςελφ ιντενδ ας ϑοιντ αυτηορς το ωριτε α βιογραπηψ οφ Προφ. Θ.῝. Καπτεψν. […] Ωε ςηαλλ βε γρεατλψ ινδεβτεδ το ανψ φριενδς οφ Καπτεψν, ορ οτηερ αςτρονομερς, ωηο μαψ βε ωιλλινγ το αςςιςτ βψ ςομμυνιςατινγ το υς ανψ δεταιλ τηεψ μαψ ηαππεν το ϰνοω, ορ ανψ ιμπορταντ ποιντ οφ ιεω ορ ματεριαλ τηεψ μαψ ηαε ατ τηειρ διςποςαλ, ρεγαρδινγ Καπτεψν’ς μανψ νατιοναλ ανδ ιντερνατιοναλ ςοννεςτιονς ωιτη αςτρονομερς ανδ ινςτιτυτιονς αλλ οερ τηε ωορλδ, ορ ηις περςοναλ ρελατιονς ωιτη ηις μανψ φριενδς ανδ αςχυαιντανςες, ορ ανψ ινφορματιον, εεν οφ ανεςδοταλ ςηαραςτερ, ωηιςη μαψ ηελπ υς το μαϰε τηε πιςτυρε οφ τηε μαν ας ςομπλετε ας ποςςιβλε. Λεττερς ωριττεν βψ Καπτεψν ωιλλ, οφ ςουρςε, βε μοςτ αλυαβλε.

Νοτηινγ ςαμε οφ τηις, ανδ ωε δο νοτ ϰνοω ωηψ. Νοω ιν ηις βιογραπηψ οφ ῞ετη (Ηυιζινγα, 1927), Ηυιζινγα ωροτε (π.83· μψ τρανςλατιον):

῞ετη λιϰεδ το παιντ α μοδελ, τηατ ιντερεςτεδ ηιμ, μορε τηαν ονςε. […] Ηε διδ ιτ ωιτη Καπτεψν ανδ Κυενεν.

Θ.῝. Καπτεψν, τηε αςτρονομερ ατ Γρονινγεν, ωας α μαν αφτερ ῞ετη´ς ηεαρτ. Ιν 1917 ηε φινιςηεδ ηις πορτραιτ. ‘Προφεςςορ Καπτεψν ις ονε οφ τηε μοςτ βριλλιαντ Δυτςημεν Ι ηαε μετ. Α μαν οφ ωορλδ ρενοων ωιτη τηε ςιμπλιςιτψ οφ α ςιμπλε ςηιπ´ς ςαπταιν, ανδ τηερεβψ οφ ινςρεδιβλε ιαςιτψ ανδ ςλαριτψ οφ μινδ.’ Ωηεν τηε φιρςτ προοφ ωας ρεαδψ, α ςολλεαγυε´ς ωιφε ςαμε το ςεε ιτ, ανδ ςαιδ ιν αλλ ιννοςενςε, τηατ τηε πορτραιτ ρεαλλψ λοοϰεδ μορε λιϰε Προφ. Καπτεψν τηαν …. Καπτεψν ηιμςελφ, ωηο ωας ςιττινγ νεξτ το ιτ.

[Ηυιζινγα τηεν χυοτες ῞ετη ας φολλοως:] `Ι δον´τ βελιεε τηις ις α βαδ παιντινγ, βυτ τομορροω Ι ωιλλ ςταρτ ανοτηερ ονε οφ τηε ςαμε ρεμαρϰαβλε μαν. Ηε υςυαλλψ ςπενδς φιε ορ ςιξ ηουρς α δαψ ωορϰινγ ον ματηεματιςαλ ταβλες, ανδ τηατ´ς ηοω Ι ςεε ηιμ ςιττινγ ιν φροντ οφ ηις ωινδοω ωηεν Ι αππροαςη το εντερ τηε λαβορατορψ. Ωελλ, τηατ´ς ηοω Ι ωαντεδ το παιντ ηιμ αλςο α ςεςονδ τιμε, βεςαυςε Ι τηινϰ Ι ςουλδ μαϰε ςομετηινγ ερψ ςονινςινγ τηατ ωαψ. Φορ ηε ις ρεαλλψ ςιττινγ ατ τηατ ταβλε ιν ςονςεντρατεδ ςελφ-οβλιιον.’

ϒνφορτυνατελψ τηατ ις αλλ Ηυιζινγα ωροτε αβουτ Καπτεψν. Ιντερεςτινγλψ — ανδ ιμπορταντλψ φορ τηις διςςυςςιον — , ιν ηις Πρελιμιναρψ ςαταλογ οφ τηε παιντεδ ανδ γραπηις ωορϰς οφ Θαν ῞ετη ατ τηε ενδ οφ τηε βιογραπηψ, Ηυιζινγα λιςτς τωο παιντινγς οφ Καπτεψν, βοτη ιν τηε ψεαρ 1918 ας τηε φολλοωινγ εντριες (π.236/7· μψ τρανςλατιον):

848 Προφ. Δρ. Θ.῝. Καπτεψν, βυςτ, οιλ, Σενατε ῝ηαμβερ Γρονινγεν

849 Προφ. Δρ. Θ.῝. Καπτεψν, ηαλφ-λενγτη, οιλ, Μρς. Καπτεψν-Καλςηοεν, Ηιλερςυμ

Τηε φιναλ εντρψ ιν εαςη λινε ις τηε λοςατιον ατ τηε τιμε οφ Ηυιζινγα’ς ωριτινγ οφ τηε βοοϰ ανδ πρεπαρινγ τηε λιςτ.

Τηε ὴαλφ-λενγτη’ ις μψ τρανςλατιον οφ `ϰνιεςτυϰ’ (λιτεραρψ ϰνεε πιεςε), ωηιςη ρεφερς το α πορτραιτ, ιν ωηιςη τηε περςον ις δεπιςτεδ ιντερμεδιατε βετωεεν βυςτ ανδ φυλλ-λενγτη. Αςςορδινγ το Ηυιζινγα τηε παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ηας βεεν παιντεδ ιν 1918(!) ανδ εεν πρεςεδες τηε ονε ωιτη Καπτεψν ατ ηις δεςϰ. Τηις ωουλδ φιτ πρεφεςτλψ ωιτη Βλααυω’ς ηψποτηεςις. Τηερε ις νο εντρψ φορ 1921, ωηεν ῞ετη ωουλδ ηαε προδυςεδ α ςεπαρατε ονε φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Τηις ις αλςο ωηατ ωουλδ βε εξπεςτεδ ιφ τηε Βλααυω ηψποτηεςις ωερε ςορρεςτ. Ηυιζινγα δοες νοτ τελλ ιν δεταιλ ον ωηατ ηε βαςεδ αλλ οφ τηις, βυτ εεν τηεν ιτ ις ςτρονγ ςυππορτ οφ τηε νοτιον τηατ τηε παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ αςτυαλλψ ις τηε ονε προδυςεδ φιρςτ ιν 1918.

Τηατ Ηυιζινγα ςουλδ ςπεαϰ οφ αλλ τηις ωιτη ςομε αυτηοριτψ ις ειδεντ φρομ τηε φολλοωινγ ςιτατιον (Ηυιζινγα, 1927, π.81· μψ τρανςλατιον):

Ιτ ωας αλςο τηε ιντερεςτινγ μαν, προιδεδ ηε ηαδ α ςτριϰινγ φαςε, ωηομ ηε ωαντεδ το πορτραψ. Ηε λοοϰεδ φορ ηιμ εερψωηερε, ανδ ωιτη α ςερταιν πρεφερενςε φορ ονε ηαινγ αν αςτιε ορ ςςιεντιφις λιφε. Ηε ωαντεδ ωορϰερς ανδ δοερς.

Ιτ ις νοτ α πρεφερενςε φορ τηε προφεςςορς, νορ φορ τηε λεττερ Κ, ωηιςη, το βε μορε ςπεςιφις φορ α φεω ςαςες ιν ωηιςη ῞ετη πυρςυεδ ιμπορταντ ςομπατριοτς ωιτη πεν ανδ βρυςη, τηατ δετερμινεδ τηε ςηοιςε οφ τηε φουρςομε Κυψπερ, Κερν, Κυενεν ανδ Καπτεψν. Ιτ ις, εεν τηουγη ιτ μαψ δεφινιτελψ βε ςαλλεδ αν ιλλυςτριους γρουπ, μαινλψ βεςαυςε τηις αυτηορ ηας ϰνοων τηρεε οφ τηεμ ωελλ ανδ ηας βεεν αβλε το οβςερε τηε ςρεατιον οφ τηε πορτραιτς το ςομε εξτεντ, ιν αδδιτιον βεςαυςε αλλ φουρ πιεςες ρεπρεςεντ ῞ετη´ς αρτ φρομ διφφερεντ ςιδες ατ ιτς βεςτ.

Ηυιζινγα’ς φατηερ ηαδ βεεν α ερψ ςλοςε φριενδ οφ Καπτεψν ανδ Ηυιζινγα ηιμςελφ ηαδ βεεν α προφεςςορ ιν Γρονινγεν φορ α δεςαδε, ςο υνδουβτεδλψ Καπτεψν ωιλλ βε ονε οφ τηοςε τηρεε. Τηερε ις νο δουβτ τηατ Ηυιζινγα ωας ερψ ωελλ ινφορμεδ ον μοςτ οφ νοτ αλλ αςπεςτς οφ τηε ςρεατιον οφ τηε Καπτεψν παιντινγς.

Ιν τηε Λοτγεαλλεν οφ τηε υνιερςιτψ ιν τηε αςαδεμις ψεαρ 1920-1921, τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς ρεπορτεδ (ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 1921, π.37/8· μψ τρανςλατιον):

Τωο πορτραιτς ωερε οφφερεδ ανδ γρατεφυλλψ αςςεπτεδ βψ τηε Σενατε τηις ψεαρ· […]· τηε οτηερ οφ ςολλεαγυε Καπτεψν, παιντεδ βψ Θαν ῞ετη, οφφερεδ βψ ηις ςτυδεντς ανδ το ωηιςη α πλαςε ωιλλ βε αςςιγνεδ βψ τηε Τρυςτεες ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Το τηε γιερς ωε οφφερ ουρ ωαρμεςτ τηανϰς.

Τηις ςυγγεςτς ῞ετη προδυςινγ α παιντινγ ιν 1921 ωιτη αςαδεμις αττιρε, εςπεςιαλλψ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Ιτ αππαρεντλψ ωας ςομμιςςιονεδ βψ ηις ςτυδεντς, ωηο ωουλδ ατ λεαςτ φορ τηε λαργερ παρτ αλρεαδψ ωουλδ ηαε δονατεδ το τηε 1918-παιντινγ.

Ιφ τηε παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ις νοτ τηε οριγιναλ 1917 ονε οερπαιντεδ ωιτη αςαδεμις αττιρε, τηερε ηαε το βε τηρεε Καπτεψν παιντινγς ανδ ωιτη ηις ιντιματε ϰνοωλεδγε ανδ ινφορματιον Ηυιζινγα ωουλδ ινδεεδ ηαε λιςτεδ τηρεε παιντινγς. Ωε μαψ ςαφελψ ςονςλυδε τηατ τηερε ις νο λοςτ τηιρδ παιντινγ ανδ τηε ονε ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ηας το βε τηε φιρςτ ονε οφ 1917. Τηε πρελιμιναρψ παιντινγ ςηοως τηατ ωιτηουτ δουβτ ῞ετη ηας νοτ ςταρτεδ παιντινγ Καπτεψν ιν αςαδεμις αττιρε. Τηατ ωουλδ βε ρυλεδ ουτ ανψωαψ ςινςε τηατ παιντινγ ωας προδυςεδ το βε οφφερεδ το Μρς. Καπτεψν ανδ ωηο ωουλδ τηινϰ οφ πορτραψινγ ηιμ τηεν ιν αςαδεμις δρεςς.

῞ετη’ς λεττερς Μαψ το Θυλψ 1917

Τηεςε ρεμαρϰς βψ Ηυιζινγα προιδε ςτρονγ ςυππορτ οφ Βλααυω’ς ηψποτηεςις. Ονε φιναλ ςουρςε αππεαρεδ ονλψ ρεςεντλψ ιν ςοννεςτιον ωιτη α λαργε εξποςιτιον βψ τηε Δορδρεςητς Μυςευμ, ρεφερρεδ το αβοε, οφ ῞ετη’ς ωορϰς ιν 2023, ωηερε μανψ παιντινγς, δραωινγς ετς. ωερε διςπλαψεδ. Σινςε τηε παιντινγ ατ ηις δεςϰ φρομ τηε Καπτεψν Ροομ ωας διςπλαψεδ τηερε ανδ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε ωας ινιτεδ το ςενδ α ρεπρεςεντατιε το αττενδ το τηε οπενινγ οφ τηις εξηιβιτιον, φορ ωηιςη μψ ωιφε ανδ Ι ωερε ςηοςεν. Τηε τωο παιντινγς οφ Καπτεψν ιν Φιγς.  ανδ ωερε διςπλαψεδ προμινεντλψ νεξτ το εαςη οτηερ ανδ ςομε αςςομπανψινγ τεξτ χυοτεδ φρομ λεττερς οφ ῞ετη. Τηεςε δεςςριπτιονς ατ τηε εξηιβιτιον φορ ιτς ιςιτορς ιν αδδιτιον το τηεςε χυοτες ςτατεδ ας α φαςτ τηατ α τηιρδ παιντινγ βψ ῞ετη ηας βεεν προδυςεδ ανδ νοω ις λοςτ.

Ας ιτ τυρνεδ ουτ τηεςε ωερε λεττερς ῞ετη ωροτε το ηις ωιφε ωηεν ωορϰινγ αωαψ φρομ ηομε. Τηρουγη ςομε ςορρεςπονδενςε αφτερωαρδς ωιτη τηε ςταφφ οφ τηε μυςευμ, παρτιςυλαρλψ τηε ςυρατορ 19τη ῝εντυρψ, Μρς. Χυιρινε αν δερ Μεερ Μοηρ, Ι λεαρνεδ τηατ τηεςε λεττερς, ρεςιδινγ ιν τηε `Ρεγιονααλ Αρςηιεφ Δορδρεςητ´, ηαδ ρεςεντλψ βεεν μαδε ααιλαβλε ιν ελεςτρονις φορμ ον τηειρ Ωεβςιτε (Ρεγιονααλ Αρςηιεφ Δορδρεςητ, 2023).

Ιν αλλ, τηερε αρε τηιρτεεν λεττερς ιν ωηιςη, αςςορδινγ το τηε ςεαρςη φυνςτιον, τηε ναμε Καπτεψν αππεαρς. Τωο αρε φρομ ηις ωιφε το ηιμ, οφ ωηιςη ιν ονε (φρομ 1906) α τεαςηερ Καπτεψν οφ Θοηαν (δαυγητερ Αλιδα Θοηαννα, βορν 1891) ις μεντιονεδ. Τηερε ις αλςο α λεττερ φρομ 1906 φρομ `Κιϰ´ (δαυγητερ Σαςϰια, βορν 1889), ιν ωηιςη α Μρ. ανδ Μρς. Καπτεψν αππεαρ, ωηο ςαμε το λοοϰ ατ α βοοϰςαςε τηατ μαψβε τηε ῞ετης ηαδ υπ φορ ςαλε. Τηεςε λεττερς αρε αβουτ διφφερεντ Καπτεψνς. Τηε οτηερ λεττερ φρομ ηις ωιφε Αννα Διρϰς ις φρομ 1917, τηε ρεςτ αρε φρομ ῞ετη το ηις ωιφε, ςεεν φρομ 1917 ανδ τηρεε φρομ 1921. Αλλ οφ τηεςε τεν λεττερς ηαε ρεμαρϰς ςονςερνινγ παιντινγς οφ Καπτεψν. Τηε λεττερς ωριττεν βψ Θαν ῞ετη αρε αλςο πρεςεντ ιν τρανςςριπτ ιν τψπεδ φορμ (ωηιςη μαϰες α τοταλ οφ 21 λεττερς ιν τηε ςεαρςη φυνςτιον). Ιτ ις τηεν ςτραιγητφορωαρδ το προςεςς τηεςε λεττερς ωιτη α Ο῝Ρ (οπτιςαλ ςηαραςτερ ρεςογνιτιον) αππλιςατιον.

Ι ωιλλ προςεεδ το γο τηουγη τηεςε λεττερς, ανδ ιν ορδερ το πρεςερε τηε φλαορ χυοτινγ τηεμ εξτενςιελψ, λεαινγ ουτ ονλψ παρτς τηατ αρε τοταλλψ ιρρελεαντ ηερε. Τηε φιρςτ ονε ις φρομ ῞ετη το ηις ωιφε, ωριττεν ιν Γρονινγεν. Ηε ςταψεδ ωιτη Θαν Ωιλλεμ Μολλ, Προφεςςορ οφ Βοτανψ ανδ Πλαντ Πηψςιολογψ, ωηομ ωε μετ αβοε. Τηε οτηερ περςονς μεντιονεδ ωιλλ βε ιντροδυςεδ αφτερ τηε λεττερ. Τηε τρανςςριπτ πρεςεντεδ νεξτ ις μψ τρανςλατιον ιντο Ενγλιςη.

Γρονινγεν, Τηυρςδαψ εενινγ 24 Μαψ ´17

Τηις ις α ερψ διφφερεντ ατμοςπηερε ηερε τηαν ιν Ροττερδαμ. Σπεςιαλ πεοπλε ανδ πεοπλε ωιτη ιδεας. Μρ. Μολλ ις ωιςε, ρεφλεςτιε ανδ ιντερεςτεδ ιν εερψτηινγ. Μρς. Μολλ ις α Μρς. Βαςτερτ οφ μανψ τιμες μορε ιντελλιγενςε ανδ ερψ ωελλ-ρεαδ. Προφ. Καπτεψν ις ονε οφ τηε μοςτ βριλλιαντ Δυτςημεν Ι ηαε μετ, α μαν οφ α ωορλδ ναμε ωιτη τηε ςιμπλιςιτψ οφ α ςιμπλε ςηιπ´ς ςαπταιν, ανδ τηερεβψ οφ αν ινςρεδιβλε ιαςιτψ ανδ ςλαριτψ οφ μινδ. Ι αλςο μετ Προφεςςορ Ηεψμανς ςεεραλ τιμες, τηε πηιλοςοπηερ, ωιτη ωηομ, νατυραλλψ, ονε ςομες το α προφουνδλψ πηιλοςοπηιςαλ ςονερςατιον. Λαςτ νιγητ Ι παιδ ηιμ α λονγ ιςιτ.

Τηρουγη Προφ. Μολλ Ι ωας ιντροδυςεδ το α φεμαλε ςυρατορ ιν ηις λαβορατορψ ωηο ις ηελπινγ με ωιτη αν ινεςτιγατιον ιντο τηε ιρτυε οφ τηε ιλλυςτρατιονς ιν τηε ῝ρυψδτ-βοεςϰ αν Δοδοναευς, αβουτ ωηιςη Ι ωαντ το ωριτε ςομετηινγ φορ ‘Δε Γιδς’. Ανδ Ι λεαρνεδ α λοτ φρομ τηις ηυμβλε λιττλε μιςς.

Σο τηις ις αλλ ωορτηωηιλε. Ιτ ις ονλψ α πιτψ τηατ Γρονινγεν ις ςο φαρ φρομ Βυςςυμ, ανδ τηατ ψου δον´τ ςεε ανψ οφ ιτ. Ψου ωουλδ αλςο φινδ τηε Ηορτυς, ιν ωηιςη Μολλ´ς ηουςε ις λοςατεδ, βεαυτιφυλ. Ονε ςαν ρεφλεςτ ον τηε μοςτ ωονδερφυλ φλοωερινγ πλαντς ανδ τηε ριςηεςτ φορματιονς.

Τηε πορτραιτς τηεμςελες ηαε ονλψ ϑυςτ βεγυν, — τηατ οφ Καπτεψν φυρτηερ αδανςεδ τηαν τηατ οφ Μολλ — ανδ Ι ςηαλλ προβαβλψ ηαε το ςομε ηερε ςεεραλ τιμες μορε ωηιςη, ατ λεαςτ μενταλλψ, ωιλλ νοτ βε βορινγ ατ αλλ.

Βυτ Ι ςηαλλ βε ηομε λατε ον Σατυρδαψ εενινγ.

Βψε δεαρ Μομ

Μρς. Βαςτερτ μυςτ βε ςομε αςχυαιντανςε οφ τηε ῞ετης. Γεραρδυς Ηεψμανς ωε μετ αβοε ας ονε οφ Καπτεψν´ς βεςτ φριενδς ον τηε φιρςτ παγε οφ τηε Αλβυμ αςςοςιατεδ ωιτη τηε παιντινγ φορ ωηιςη ῞ετη ωας ιν Γρονινγεν. Ηε ωας ονε οφ τηε μοςτ προμινεντ πηιλοςοπηερς οφ ηις τιμε ανδ τηε φουνδερ οφ πςψςηολογψ ιν τηε Νετηερλανδς. Ονε οφ τηε μοςτ φαμους ηερβ βοοϰς, ιλλυςτρατινγ πλαντς ανδ ηερβς, ωας τηε ῝ρυψδτ-βοεςϰ βψ Ρεμβερτυς Δοδοναευς (1517–1585). Τηε φιρςτ εδιτιον αππεαρεδ ιν 1554. Δοδοναευς, προφεςςορ ιν Λειδεν, ωας τηε φιρςτ το οργανιζε τηε πλαντς νο λονγερ αλπηαβετιςαλλψ, βυτ αςςορδινγ το πηψςιολογιςαλ ςηαραςτεριςτιςς. Τηις ςυρατορ ατ τηε βιολογψ δεπαρτμεντ ις νοτ δεςςριβεδ βψ ναμε. Ιτ ις τεμπτινγ το τηινϰ τηις μαψ βε Θαντινε Ταμμες (1871–1943), αςςιςτεντ το Μολλ, ωηο ροςε το βεςομε τηε φιρςτ φεμαλε προφεςςορ ατ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, ανδ τηε ςεςονδ ιν τηε ςουντρψ. Τηε λιτεραρψ περιοδιςαλ Δε Γιδς ωε ηαε ενςουντερεδ αβοε.

Μολλ ανδ ηις ωιφε μυςτ ηαε οφφερεδ ῞ετη το ςταψ ωιτη τηεμ ανδ ωορϰ ον βοτη παιντινγς. Τηειρ ηουςε ωας αππαρεντλψ λοςατεδ ιν τηε Ηορτυς Βοτανιςυς οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, ωηιςη ωας λοςατεδ ατ τηε τιμε ωιτηιν τηε ςιτψ οφ Γρονινγεν, νοτ φαρ φρομ τηε ςεντραλ υνιερςιτψ βυιλδινγς. Ιτ ηαδ βεεν φουνδεδ ιν 1626, νοτ λονγ αφτερ τηε φουνδινγ ιν 1614 οφ τηε υνιερςιτψ ιτςελφ. Μολλ ας Προφεςςορ οφ Βοτανψ ανδ Πλαντ Πηψςιολογψ ωας ιν ςηαργε οφ τηε Ηορτυς. Καπτεψν ανδ Μολλ ωερε ερψ γοοδ φριενδς. Μολλ ωας ον τηε φιρςτ παγε οφ τηε αλβυμ ιν τηε Καπτεψν Ροομ, δεςςριβεδ αβοε, ανδ ωας μοςτ λιϰελψ ινολεδ ιν οργανιζινγ τηε ςελεβρατιον οφ Καπτεψν´ς ϑυβιλεε. Μολλ ανδ Καπτεψν ωερε τηε ςαμε αγε (βορν ιν 1851), ςο βοτη ωερε δυε το ρετιρε ιν 1921. Μολλ ηαδ βεεν απποιντεδ προφεςςορ ιν 1890 (Καπτεψν ιν 1878), βυτ ρεςιγνεδ ιν 1917 ας ορδιναρψ προφεςςορ βεςαυςε οφ ποορ ηεαλτη (παρτιςυλαρλψ δετεριορατινγ εψεςιγητ), ανδ ηαδ βεεν απποιντεδ εξτραορδιναρψ προφεςςορ υντιλ ηις ρετιρεμεντ. Ηε τοο ωας πρεςεντεδ ωιτη α παιντεδ πορτραιτ οφφερεδ βψ ὰ λιμιτεδ γρουπ οφ φορμερ ςτυδεντς ανδ φριενδς’ (ςεε ςιτατιον βελοω), το ωηιςη Καπτεψν μυςτ ηαε βελονγεδ. Τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς ςοντινυεδ ιν ηις Λοτγεαλλεν φορ 1918 αφτερ τηε παραγραπη αβοε ςονςερνινγ Καπτεψν ας φολλοως (ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 1918, π.30· μψ τρανςλατιον):

Ας ιν τηε παςτ, ωηεν ηε ηαδ ρεαςηεδ τωεντψ-φιε ψεαρς ας α προφεςςορ, ςολλεαγυε Μολλ ωιςηεδ ιν τηε πρειους αςαδεμις ψεαρ, ωηεν ηε ρεςιγνεδ ηις προφεςςορςηιπ, τηατ νο πυβλις τριβυτες ωουλδ βε παιδ. Τηις ωιςη ηαδ το βε ρεςπεςτεδ, αλβειτ ερψ ρελυςταντλψ βψ μανψ. Βυτ τηε δεςιρε το γιε ηιμ, ατ λεαςτ πριατελψ, α τοϰεν οφ αππρεςιατιον ανδ φριενδςηιπ ωας τοο γρεατ ανδ τοο ηεαρτφελτ φορ τηεμ το ρεςιςτ. Σο τηις ωιντερ, ιν αλλ ιντιμαςψ ον βεηαλφ οφ α λιμιτεδ γρουπ οφ φορμερ ςτυδεντς ανδ φριενδς, ηις πορτραιτ, αλςο παιντεδ βψ Θαν ῞ετη, ωας οφφερεδ το ηιμ. Ατ τηε ριςϰ οφ αππεαρινγ ιμμοδεςτ, Ι ωουλδ λιϰε το μαϰε ιτ ϰνοων τηατ τηε ςαμε ηοπε Ι ηαε ϑυςτ εξπρεςςεδ αλςο αππλιες το τηις πιςτυρε.

Τηεςε ωιςηες βψ τηε Ρεςτορ Μαγνιφιςυς ηαε εεντυαλλψ βεςομε ρεαλιτψ φορ βοτη παιντινγς.

Τηερε αππεαρς α διφφερενςε βετωεεν τηε τωο μεν. Μολλ διςλιϰεδ τηε ιδεα οφ ανψ φορμαλ ορ πυβλις ςελεβρατιον οφ τηε μιλεςτονε οφ 25 ψεαρς προφεςςορςηιπ, βυτ Καπτεψν ςεεμεδ το ηαε αππροεδ τηις ον τηε οςςαςιον οφ ηις 40 ψεαρς ιν τηατ ποςιτιον. Ψετ, Καπτεψν ωας α ερψ μοδεςτ μαν ας ωελλ, βυτ μαψ ηαε φελτ τηατ ηε ςουλδ νοτ οπποςε τηις ιν τηε ςαςε οφ τηε ερψ ςπεςιαλ μιλεςτονε οφ φουρ δεςαδες. Μολλ ανδ Καπτεψν ωερε αςτυαλλψ μορε τηαν ςιμπλψ γοοδ φριενδς, ανδ Ι ωιλλ βριεφλψ εξπλαιν τηις ςπεςιαλ ρελατιονςηιπ. Ας Ι μεντιονεδ αλρεαδψ, Καπτεψν ηαδ ηελπεδ βιολογιςτς, παρτιςυλαρλψ Μολλ ανδ ηις αςςιςτεντ Θαντινε Ταμμες, ωιτη προβλεμς οφ ςτατιςτιςς, παρτιςυλαρλψ ςϰεω ορ λογ-νορμαλ φρεχυενςψ διςτριβυτιονς. Φορ μορε δεταιλς ςεε αν δερ Κρυιτ (2015, 2021α). Φορ τηοςε νοτ φαμιλιαρ ωιτη ςτατιςτιςς Ι νοτε τηατ, αλτηουγη ιν νατυρε μανψ προπερτιες (ε.γ. τηε ςιζε οφ ηυμανς ορ οφ βερριες) αρε διςτριβυτεδ λιϰε τηε ςο-ςαλλεδ νορμαλ διςτριβυτιον, μορε ορ λεςς ςψμμετρις ανδ Γαυςςιαν αρουνδ α μεαν, μανψ διςτριβυτιονς ιν νατυρε ανδ παρτιςυλαρλψ ιν βιολογψ αρε φαρ φρομ ςψμμετρις (ε.γ, τηε ολυμες, προπορτιοναλ το ςυβες οφ διαμετερς, οφ βερριες, ωηιςη ις μορε ρελεαντ τηαν διαμετερς). Καπτεψν ηαδ γιεν λεςτυρες φορ τηε βιολογιςτς ανδ βιολογψ ςτυδεντς ον προπερτιες οφ ςϰεω διςτριβυτιονς ανδ ηαδ αςτυαλλψ πυβλιςηεδ ον τηις ανδ βεςαυςε οφ τηις ηαδ εντερεδ ιντο α ηαρςη ςοντροερςψ ωιτη Βριτιςη ςτατιςτιςιαν Καρλ Πεαρςον (1857–1936). Ιν τηις ςοντεξτ ηε ηαδ αλςο βυιλτ α χυινςυνξ, α δεμονςτρατιον δειςε φορ λογ-νορμαλ διςτριβυτιον φυνςτιονς. Τηις βεαυτιφυλ αππαρατυς, αν νοταβλε πιεςε οφ Καπτεψν ηεριταγε, ωας φορ μανψ ψεαρς ϰεπτ ιν τηε βιολογψ δεπαρτμεντ, βυτ ατ ςομε τιμε ηας βεεν λοςτ (ονε φορ τηε ρεγυλαρ νορμαλ διςτριβυτιον ηας ςυριεδ), βυτ ηας ρεςεντλψ βεεν ρεβυιλδ υςινγ Καπτεψν’ς ςπεςιφιςατιονς (Λυςας & αν δερ Σαλμ, 2017). Αλλ ιν αλλ, Καπτεψν ηαδ ςπεντ ςο μυςη τιμε ον τηις ματτερ τηατ Δαιδ Γιλλ ηαδ ωριττεν ηιμ ον 27 Μαρςη, 1907:

Ι αμ γλαδ το ηεαρ τηατ ψου ςονφεςς το α τεμποραρψ ποςςεςςιον βψ αν ειλ ςπιριτ. Σομε φορμ οφ εξορςιςμ ις νεςεςςαρψ – ανδ Ι ωιςη το αδμινιςτερ ιτ, ιφ Ι ςαν. Ι δο τηινϰ τηατ ιν αςτρονομψ ατ τηε πρεςεντ τιμε τηερε ις νοτηινγ ςομπαραβλε ιν ιντερεςτ ωιτη ψουρ ωορϰ […]

Ωε λεαρν φρομ τηις λεττερ φρομ ῞ετη το ηις ωιφε τηατ ῞ετη ςταρτεδ τηε παιντινγ ερψ ωελλ ιν αδανςε οφ Καπτεψν´ς προφεςςοριαλ αννιερςαρψ ιν Φεβρυαρψ οφ τηε φολλοωινγ ψεαρ, 1918. Τηε φιρςτ ωορϰ ον ιτ ηαδ αλρεαδψ ταϰεν πλαςε ιν Μαψ 1917. Ανδ ιτ ωας ςψνςηρονους ωιτη α παιντινγ οφ ηις ςπεςιαλ φριενδ Θαν Ωιλλεμ Μολλ.

Τωο ανδ α ηαλφ ωεεϰς λατερ, ῞ετη ωας βαςϰ ιν Γρονινγεν. Ηε ωροτε το ηις ωιφε (μψ τρανςλατιον):

Γρονινγεν, Μονδαψ εενινγ, Θυνε 11, ´17

Αγαιν Ι αμ ωορϰινγ ερψ ηαρδ, ανδ — ςυριουςλψ — ωηιλε τηε λαςτ τιμε τηε πορτραιτ οφ Προφ. Καπτεψν ςεεμεδ το ςομε αλονγ μυςη βεττερ, τηις τιμε τηατ οφ Προφ. Μολλ προςεεδς μορε ιγορουςλψ. Τηε λονγ λιγητ γιες με λονγ δαψς, βεςαυςε αςτυαλλψ Ι παιντ πρεττψ μυςη υντιλ ειγητ ιν τηε εενινγ. Οφ ςουρςε νοτ αλλ τηε τιμε ωηιλε μψ μοδελ ις ςιττινγ ιν φροντ οφ με, βυτ παρτλψ ςτιλλ ωορϰινγ ον ιτ φρομ μεμορψ.

Ανδ ιν τηε μεαντιμε Ι δαββλε α βιτ ωιτη Δοδοναευς, αβουτ ωηομ Ι νοω ϰνοω α λιττλε μορε. Βυτ Ι ςαν´τ ςπενδ μυςη τιμε ον τηατ. Τηε παιντινγ ςομες φιρςτ ανδ τηατ νοω ηας γοτ ηολδ οφ με. Βυτ μορεοερ Ι νοτιςεδ τηατ Ι αμ δοινγ μψ ηοςτ ανδ ηοςτεςς α γρεατ φαορ βψ ρεαδινγ το τηεμ. Σηε ηας το δο ιτ τηατ αλλ τηε τιμε ανδ ςηε ςομετιμες γετς ενουγη οφ ιτ. Τηις ις ηοω α ςυβςτιτυτε βρινγς ηερ ςολαςε. Ι´μ αςτυαλλψ ρεαδινγ τηε Ωερτηερ νοω, ωηιςη ις αλωαψς α ερψ νιςε τηινγ. Μαδαμ ϰνεω ιτ, βυτ ηερ ηυςβανδ διδ νοτ. Τηε `Μειςτερ’ ωουλδ περηαπς βε βεττερ, βυτ ιτ ις α βιτ λονγ ανδ δοεςν´τ πιςϰ υπ ςο χυιςϰλψ.

Τηεςε εενινγς Ι ηαε ςεεν ςομετηινγ ερψ βιζαρρε ηερε. Ιν τηε ηορτυς τηερε ις α λαργε ςαςτυς γρεενηουςε ωηιςη ιν ιτςελφ ις ςομετηινγ ωονδερφυλ. Ανδ ιν ιτ νο λεςς τηαν τωεντψ ςαςτι ωερε βλοομινγ ατ τηε ςαμε τιμε τηε νιγητ βεφορε λαςτ. Ι ςαν´τ ιμαγινε ςομετηινγ ςο μψςτεριους, ανδ Ι ωας ςο ςορρψ τηατ ψου ςουλδ νοτ ςεε ιτ. Λαςτ νιγητ τηερε ωερε τηρεε τηατ ωερε εεν βιγγερ ανδ εαςη ονε οφ τηεμ εεν μορε βεαυτιφυλ. Βυτ τηοςε τωεντψ μοον-ςιζεδ ςταρς, ςηινινγ τογετηερ ιν βετωεεν αλλ τηοςε τωιςτινγ ςαςτυς λεαφ ςηαπες, τηατ´ς ςομετηινγ Ι´λλ νεερ φοργετ. […]

Βψε δεαρ μομ

Τηε μοον-ςιζεδ ςταρς ωερε οφ ςουρςε τηε ςιρςλες οφ φλοωερς ον τοπ οφ τηε ςαςτι. Ρεαδινγ αλουδ οβιουςλψ ηας το δο ωιτη Μολλ´ς δεςλινινγ εψεςιγητ. Σιττινγ φορ α παιντεδ πορτραιτ ιν τηοςε δαψς μεαντ ποςινγ α λονγ, λονγ τιμε, ςιττινγ ςτιλλ μανψ ηουρς ον ενδ ανδ τηερεφορε ωας χυιτε ταξινγ. Τηις ις διφφερεντ νοω· ωηεν α παιντινγ οφ με ωας μαδε φορ τηε ςολλεςτιον οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ιν τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ α λαργε φραςτιον οφ τηε ωορϰ ωας δονε φρομ α ςετ οφ πηοτογραπης ταϰεν βψ τηε παιντερ ανδ Ι αςτυαλλψ ςατ ονλψ τωιςε φορ α ςουπλε οφ ηουρς.

῞ετη ωας βαςϰ αγαιν α μοντη λατερ (μψ τρανςλατιον):

Γρονινγεν Θυλψ 10, 1917

Ναψ, ιτ ωας νοτ εαςψ τηις τιμε ιν Γρονινγεν. Νο ρεαλλψ μαϑορ διφφιςυλτιες, βυτ ρεαλλψ νο εαςψ ριδε ειτηερ. Ιν τηε φιρςτ πλαςε περηαπς βεςαυςε, εςπεςιαλλψ ιν τηε μορνινγς, Ι φελτ αλλ τηε τιμε α βιτ διζζψ. Ιτ´ς βεττερ ιν τηε αφτερνοονς ανδ εενινγς ανδ αλςο ονςε Ι´μ ατ ωορϰ, ιτ δοεςν´τ βοτηερ με ρεαλλψ. Βυτ τηεν Ι ηαδ α μιςφορτυνε ωιτη τηε πορτραιτ οφ Προφ. Μολλ. Ηε τολδ με τηατ ηε ωουλδ λεαε φορ Εερβεεϰ ον α Θυλψ 13, ανδ Ι ηαδ αρρανγεδ μψ ιςιτ ηερε ςο τηατ Ι ςουλδ ηαε ηις πορτραιτ φινιςηεδ, ορ νεαρλψ φινιςηεδ, βεφορε τηεν. Βυτ ηε τολδ με ον Σατυρδαψ, τηατ ηε νεεδεδ τηε λαςτ φουρ ορ φιε δαψς βεφορε ηις αςατιον το πρεπαρε φορ ιτ. Σο Ι ςαν δο νο μορε ωορϰ αφτερ Συνδαψ. Τηις ωας α α ςετβαςϰ φορ με. Ανδ ωιτη Προφ. Καπτεψν τηινγς διδν´τ γο χυιτε ας Ι ηοπεδ. Ιτ ις ςο τερριβλψ διφφιςυλτ, τηις παιντινγ οφ πορτραιτς! Ι φινδ ιτ μορε διφφιςυλτ αλμοςτ εερψ δαψ. Σομετιμες Ι τηινϰ Ι ωιλλ νοτ βε αβλε το δο τηις ωορϰ, μοινγ αρουνδ φρομ ηερε το τηερε αλλ τηε τιμε, φορ ερψ μυςη λονγερ. Βυτ τηεν αγαιν Ι φινδ ιτ ςο βεαυτιφυλ ανδ ωορτηψ τηατ Ι ρεςολε το δεφψ αλλ διφφιςυλτιες ανδ χυιετλψ ςοντινυε ον. Ονλψ ιτ φριγητενς με ςομετιμες ςο μυςη το βε αωαψ φρομ ηομε, ανδ λετ λιφε παςς ςο χυιςϰλψ ωιτηουτ ςατςηινγ μψ βρεατη.

Τηις αφτερνοον Ι ϑυςτ αβουτ φινιςηεδ Προφ. Κ´ς πορτραιτ. Ανδ α προφεςςορ´ς ωιφε ωηομ ηε ϰνοως, ςαμε το ςεε ιτ, ωηο ηαδ νοτ ςεεν ιτ ψετ. Ανδ ςηε ωας ςο δελιγητεδ τηατ, ωιτηουτ ανψ `Σςηο̈νγειςτερει’ ανδ ιν αλλ ιννοςενςε, ςαιδ, τηατ μψ πορτραιτ ρεαλλψ ρεςεμβλεδ Προφ. Καπτεψν μυςη μορε τηαν ….. τηε μαν ωηο ςατ νεξτ το ιτ διδ, ωηο ωας νονε οτηερ τηαν μψ μοδελ ηιμςελφ. Ι ωιςηεδ ωιτη αλλ μψ ηεαρτ, τηατ Ι ωουλδ βε ςονινςεδ μψςελφ, – αλτηουγη Ι δον´τ βελιεε, τηατ ιτ ις α βαδ παιντινγ.

Βυτ τομορροω Ι ςηαλλ βεγιν ανοτηερ παιντινγ οφ τηις ρεμαρϰαβλε μαν. Ηε υςυαλλψ ςιτς αβουτ φιε ορ ςιξ ηουρς α δαψ ατ ηις δεςϰ, ωορϰινγ ον ματηεματιςαλ ταβλες, ανδ τηατ ις ηοω Ι ςεε ηιμ ςιττινγ βεηινδ ηις ωινδοω ωηεν Ι αμ ςομινγ φρομ ουτςιδε γοινγ ιντο τηε λαβορατορψ. Ωελλ, τηατ ις ηοω Ι ωαντ το παιντ ηιμ αγαιν, βεςαυςε Ι βελιεε Ι ςουλδ μαϰε ςομετηινγ ερψ ςονινςινγ. Φορ ηε ις ςιττινγ ατ τηατ ταβλε ιν ςονςεντρατεδ ςελφ-φοργοττεννεςς. Ι αμ νοω ςταρτινγ α ςϰετςη οφ ιτ, μορε ορ λεςς λιϰε τηατ παιντεδ ςϰετςη οφ τηε ολδ Βοςμαν, ωηιςη ις ςομεωηερε ιν μψ βοξ. Ιν Σεπτεμβερ, ωηεν Ι ςομε το φινιςη Μολλ, Ι ωιλλ ςοντινυε ιτ φυρτηερ.

Ιν τηε μεαντιμε Ι δο νοτ ψετ ϰνοω ηοω μανψ δαψς Ι ωιλλ ςτιςϰ αρουνδ ηερε.

[Σομς οργανιζατοριαλ ματτερς ςονςερνινγ ηις φαμιλψ μεμβερς ανδ οτηερς, υνρελατεδ το τηε παιντινγς.]

Βψε δεαρ Μομ

Τηε ςϰετςη ῞ετη αννουνςεδ ηε ωουλδ μαϰε αππαρεντλψ διδ νοτ ςυριε. Ι ωιλλ ςομμεντ ον τηε Βοςμαν ςϰετςη βελοω.

[τ]

Σχηµα 0: Παιντινγ οφ Θαν Ωιλλεμ Μολλ, Προφεςςορ οφ Βοτανψ ανδ Πλαντ Πηψςιολογψ, προδυςεδ ατ τηε ςαμε τιμε ας τηε φιρςτ παιντινγ οφ Καπτεψν φορ ωηιςη τηε πρελιμιναρψ τρψ-ουτ ερςιον ις ιν Φιγ. . Τηις παιντινγ νοω ις ιν ποςςεςςιον οφ τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν ανδ ρεςιδες ιν τηε ϒνιερςιτψ Μυςευμ. Οιλ ον ςανας, $81\times 62$ ςμ. ῝ουρτεςψ ϒνιερςιτψ Μυςευμ Γρονινγεν.

Τηερε ις νο φυρτηερ μεντιον οφ τηε Μολλ παιντινγ ιν τηε λεττερς. Ιτ διδ οφ ςουρςε γετ φινιςηεδ ανδ τηε ρεςυλτ ις ςηοων ιν Φιγ. . Φορμερ διρεςτορ οφ τηε ϒνιερςιτψ Μυςευμ Φρανςϰ Ρ.Η. Σμιτ ωροτε το με (μψ τρανςλατιον):

Τηε πορτραιτ ῞ετη μαδε οφ Μολλ ηανγς ιν τηε ςταιρωελλ οφ τηε ϒνιερςιτψ Μυςευμ. Ιτ οριγιναλλψ ηυνγ ιν τηε Βοτανιςαλ Λαβορατορψ. Ωε φουνδ ιτ ιν τηε μιδ-1990ς ατ τηε Βοτανιςαλ Μυςευμ ωηιςη τηε Φαςυλτψ [οφ Ματηεματιςς ανδ Νατυραλ Σςιενςες] ηαδ ςτορεδ ιν τηε Βιολογιςαλ ῝εντερ. Ιτ τηεν ηαδ α ηεφτψ ρυπτυρε το τηε ριγητ οφ τηε φαςε. ῝υλπριτ υνϰνοων, προβαβλψ ηαππενεδ ωηιλε μοινγ. Ωε ηαδ τηατ ρεπαιρεδ.

Ιν φαςτ ανοτηερ πορτραιτ οφ Μολλ εξιςτς, μαδε βψ Τϑιτςϰε Μαρια αν Ηεττινγα Τρομπ (1872–1962) αλρεαδψ ιν 1912 ανδ ιν τηε 1960ς δονατεδ το τηε ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, τηατ δοες ινδεεδ δεςορατε τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Ιντερεςτινγλψ Μολλ ις νοτ ωεαρινγ αν αςαδεμις γοων τηερε ειτηερ βυτ α δαρϰ ςυιτ – ονε οφ ονλψ τωο εξςεπτιονς ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ τηατ ςλιππεδ τηρουγη τηε ςραςϰς (Οοςτερηεερτ, 2009).

Σο Μολλ´ς πορτραιτ ωας μορε ορ λεςς φινιςηεδ ιν Θυλψ. Ιτ οβιουςλψ ωας νοτ μεαντ φορ τηε προφεςςορ’ς γαλλερψ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Ιτ αλςο ις α βιτ λαργε φορ τηατ, αλτηουγη ωουλδ προβαβλψ ϑυςτ φιτ.

Τηε ςτορψ Βλααυω τολδ ςυγγεςτεδ τηατ τηε φιρςτ πορτραιτ ωας νοτ οφφερεδ υντιλ Φεβρυαρψ οφ τηε φολλοωινγ ψεαρ. Ανδ τηατ ςυβςεχυεντλψ Μρς. Καπτεψν ωας νοτ ςατιςφιεδ ωιτη ιτ (`τηις ις νοτ ηοω Ι ϰνοω μψ ηυςβανδ, Ι ϰνοω ηιμ ωορϰινγ ατ ηις δεςϰ´) ανδ ῞ετη τηερεφορε ςταρτεδ ανοτηερ παιντινγ. Σο τηις τιμελινε οφ Βλααυω´ς ςτορψ ις ινςορρεςτ. Αλρεαδψ ιν τηε ςυμμερ οφ 1917, ῞ετη δεςιδεδ το μαϰε α ςεςονδ παιντινγ ωιτη Καπτεψν ατ ηις δεςϰ. Ωε ςηουλδ νοτ διςμιςς Βλααυω τηατ εαςιλψ, ςινςε ιν α ςενςε ηε ηαδ ηεαρδ ιτ φιρςτηανδ, βεςαυςε αν Ρηιϑν, ωηο τολδ ηιμ τηε ςτορψ, ωας αν ιμπορταντ μεμβερ οφ τηε ςομμιττεε οργανιζινγ τηε ςελεβρατιονς ανδ ωιλλ ηαε βεεν ινολδεδ ιν τηις δεελοπμεντ. Ον τηε οτηερ ηανδ, ωηεν ωριτινγ τηε Οορτ βιογραπηψ Ι ηαε αλςο εξπεριενςεδ ςαςες, ωηερε Αδριααν´ς μεμορψ προεδ το βε νοτ ςο αςςυρατε ιν τηε δεταιλς. Τηε φαςτ τηατ Μρς. Καπτεψν διδ νοτ λιϰε τηε φιρςτ παιντινγ ανδ πρεφερρεδ το ςεε ηιμ παιντεδ βεηινδ ηις δεςϰ, ωε νεεδ νοτ χυεςτιον.

Τηε χυεςτιον νοω ις ωηατ προμπτεδ ῞ετη το ςταρτ α νεω παιντινγ οφ Καπτεψν το βεγιν ιμμεδιατελψ αφτερ τηε φιρςτ ωας φινιςηεδ. Ονλψ τηε φαςςινατιον ωιτη τηε μαν; Ανδ τηεν ωηατ ωουλδ ηε δο ωιτη ιτ ωηεν φινιςηεδ; Οφ ςουρςε τηερε προβαβλψ ωας νο μονεψ ωιτη τηε πατρονς το ςομμιςςιον ανοτηερ παιντινγ βψ ῞ετη. Τηε ςτορψ οφ τηε προφεςςορ´ς ωιφε ςυγγεςτς τηατ ςεεραλ οτηερς ιςιτινγ Μολλ ςαω τηε πορτραιτ ιν δεελοπμεντ. Σο περηαπς Μρς. Καπτεψν ςαω ιτ τοο (Καπτεψν ανδ Μολλ λιεδ ονλψ α ςηορτ διςτανςε φρομ εαςη οτηερ) ανδ ηαδ αλρεαδψ μαδε ηερ οβϑεςτιονς ϰνοων ατ τηε τιμε. Τηατ μαψ τηεν ηαε πλαψεδ α ρολε ιν ῞ετη´ς δεςιςιον το ςταρτ τηε νεω παιντινγ, ανδ βεςαυςε δοινγ τηις αππεαλεδ το ηιμ ςο μυςη, ηε ωουλδ ηαε δεςιδεδ το δο ιτ ωιτηουτ α φεε.

Ιτ μαψ αλςο βε ποςςιβλε τηατ ῞ετη ςταρτεδ τηε ςεςονδ παιντινγ ςομπλετελψ ον ηις οων ινιτιατιε φορ ηις οων ςατιςφαςτιον ανδ πλεαςυρε, ανδ τηεν ωιτη τηε ιντεντιον οφ ϰεεπινγ τηατ ςεςονδ ωορϰ ηιμςελφ. Σο τηατ ωηεν ιτ τυρνεδ ουτ τηατ Μρς. Καπτεψν διδ νοτ λιϰε τηε φιρςτ, ηε γαε τηε ςεςονδ παιντινγ το ηερ ανδ ινςτεαδ ϰεπτ τηε φιρςτ ονε φορ ηιμςελφ. Α φαςτ ις τηατ ιν Φεβρυαρψ 1918 τηε ςεςονδ, ανδ δεφινιτελψ νοτ τηε φιρςτ ονε ωας οφφερεδ.

Σχηµα 0: Τοπ πανελ. Τηε Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ςεεν φρομ τηε φροντ ας ονε αππροαςηεδ ιτ ιν τηε δαψς ωηεν Καπτεψν ωας ςτιλλ ωορϰινγ τηερε (αφτερ ηις ρετιρεμεντ ιτ ωας ρεναμεδ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ανδ τηις ωας ωριττεν ουτ ιν φυλλ αβοε τηε εντρανςε). Βοττομ πανελ: λαψ-ουτ οφ τηε ροομς ιν τηε βυιλδινγ, ςλοςϰωιςε φρομ τοπ-λεφτ αττις, φιρςτ φλοορ, γρουνδ φλοορ, ςελλαρ. Σομε ροομς αρε ιδεντιφιεδ βψ τηειρ νυμβερς ιν τηε τεξτ. Τοπ πανελ ςουρτεςψ Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε (τοπ), ανδ βοττομ πανελ φρομ Καπτεψν (1914).

Ανδ τηεν τηερε ις Καπτεψν ηιμςελφ. ῞ετη ςουλδ ωελλ δεςιδε το μαϰε ανοτηερ παιντινγ, βυτ Καπτεψν ηαδ το βε πρεπαρεδ το ποςε φορ μανψ ηουρς αγαιν, εεν ωηιλε ηε ωας προβαβλψ εξπεριενςινγ τηις ας εξτρεμελψ υνπλεαςαντ. Σο τηερε αλςο ηαδ το βε α ερψ γοοδ ρεαςον φορ Καπτεψν το αγρεε το ιτ. Το πλεαςε ῞ετη ωηεν ηε αννουνςεδ ηε ωας ωιλλινγ το δο ανοτηερ παιντινγ ωουλδ βε α αλιδ ρεαςον, αλτηουγη υνλιϰελψ το ςονινςε Καπτεψν (ηε ωας εξπεριενςινγ ινςρεαςινγ υργενςψ το φινιςη ατ λεαςτ α φιρςτ ερςιον οφ α μοδελ οφ τηε Σιδερεαλ Σψςτεμ ωηιλε ηις ρετιρεμεντ ωας χυιςϰλψ αππροαςηινγ) το ςπενδ ηις πρεςιους τιμε ον. Ιτ ωουλδ ερψ λιϰελψ βε αςςεπταβλε το μαϰε τηε ςαςριφιςε, ηοωεερ, ιφ ιτ ωας βεςαυςε ηις ωιφε τηεν γοτ α παιντινγ ςηε ρεαλλψ λιϰεδ. Ωηατεερ τηε ςαςε, τηερε μυςτ βε μορε το ιτ τηαν ϑυςτ α ωιςη βψ ῞ετη το μαϰε α ςεςονδ παιντινγ οφ Καπτεψν ςιττινγ βεηινδ ηις δεςϰ.

Τηε δεςςριπτιον τηατ ῞ετη ςαω Καπτεψν ατ ηις δεςϰ φρομ ουτςιδε τηε Λαβορατορψ γιες ριςε το τηε φολλοωινγ ρεμαρϰς. Φιγ. , τοπ πανελ ςηοως τηε φροντ οφ τηε Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ας ςεεν φρομ τηε ουτςιδε βψ α ιςιτορ αππροαςηινγ ιτ. Σο ωηερε ωας Καπτεψν’ς οφφιςε; Ιν αν αρτιςλε φορ τηε ςομμεμορατιε βοοϰ φορ τηε 300τη αννιερςαρψ οφ τηε ϒνιερςιτψ, Καπτεψν (194) πρεςεντεδ α λαψ-ουτ οφ τηε βυιλδινγ ανδ α πλαν οφ τηε ροομς ον εαςη φλοορ (ςεε Φιγ. , βοττομ πανελ). Ηε ωροτε (μψ τρανςλατιον):

Τηε υππερ φλοορ ηας τηε οφφιςε οφ τηε προφεςςορ (10), οφ τηε αςςιςταντ (9), τηε λιβραρψ (15) ανδ τηρεε ροομς φορ τηε ςαλςυλατορς (12), (13), (14).

Ροομ 10 ιν Φιγ.  ις λοςατεδ βεηινδ τωο ωινδοως ον τηε υππερ φλοορ, τηε τηιρδ ανδ φουρτη φρομ τηε ριγητ. Τηε λαβορατορψ ωας λοςατεδ βεηινδ τηε Αςαδεμψ Βυιλδινγ, ςεεν φρομ ιτς φροντ α βιτ το τηε λεφτ (ε.γ. Φιγ. 22 ιν αν δερ Κρυιτ, 1922α), ανδ ωαλϰινγ υπ το τηε φροντ ψου ςουλδ περηαπς ςεε Καπτεψν ςιττινγ βεηινδ ηις δεςϰ ον τηε φιρςτ φλοορ φρομ αφαρ, ιφ ιτ ωας νοτ τοο βριγητ ουτςιδε ανδ Καπτεψν´ς ςτυδψ ηαππενεδ το βε λιτ υπ βριγητλψ. Ιτ ωας ςερταινλψ νοτ τηατ οβιους το α ςαςυαλ ιςιτορ οφ τηε πρεμιςες τηαν μαψβε τηις ρεμαρϰ βψ ῞ετη ωουλδ ςυγγεςτ.

Αννα ῞ετη-Διρϰς ωροτε α ρεςπονςε το τηε λαςτ λεττερ αβοε ον τηε νεξτ δαψ ιν α λονγ λεττερ ωιτη περςοναλ ινφορματιον, ινςλυδινγ τηατ ςον Θοοςτ, νοω τωεντψ ψεαρς ολδ ανδ ςτυδψινγ ςηεμιςτρψ, ωας γοινγ το βε εμπλοψεδ ιν α φαςτορψ ωιτη γοοδ προςπεςτς φορ α λονγ τερμ ςοντραςτ. Σηε ηαδ α παραγραπη ωιτη α ρεαςτιον το ηερ ηυςβανδ´ς λεττερ ας φολλοως (μψ τρανςλατιον):

Τηις αφτερνοον Ι ωας ερψ ηαππψ το ρεςειε ψουρ λεττερ, ωηιςη Ι ηαε βεεν λοοϰινγ φορωαρδ το φορ α λονγ τιμε. Ι υνδερςτανδ ψουρ διφφιςυλτιες τηις ωεεϰ ανδ τηατ ιτ ις νοτ α ματτερ φορ ϑυςτ πυλλινγ ιτ ουτ οφ ψουρ ηατ. Ανδ αλςο τηατ ςομετιμες ψου λονγ φορ ςομε φρεεδομ οφ αςτιον. Τηατ ις ωηψ Ι αμ ςο ηαππψ τηατ τηινγς ωιτη Θοοςτ αρε προγρεςςινγ ανδ ςομινγ το ςλαριτψ. Ιτ ις α πιτψ τηατ ψου ωιλλ νοτ βε αβλε το φινιςη τηε Μολλ πορτραιτ τηις ωεεϰ, ανδ βυτ τηατ οφ Καπτεψν ςεεμς το βε γοινγ ερψ ωελλ ανδ τηατ ςεςονδ ονε λιϰε τηε Βοςμαν πορτραιτ τηατ ψου ηαε ηερε, ςεεμς βεαυτιφυλ το με τοο· ανδ φυλλ οφ εξπρεςςιον.

Τηις ερψ λιϰελψ ωας ῝ορνελις Βοςμαν (1830–1911) φρομ Αλϰμααρ, ςομε 40 ϰμ το τηε νορτη οφ Αμςτερδαμ, ινδυςτριαλιςτ ανδ διρεςτορ οφ α ςτεαμβοατ ςομπανψ. Αςςορδινγ το τηε Ηυιζινγα ινεντορψ ῞ετη ηαδ μαδε α δραωινγ (νοτ φυρτηερ ςπεςιφιεδ) οφ ηιμ ιν 1904 ανδ αν οιλ παιντινγ ιν 1905, ανδ ατ τηε ςαμε τιμε αλςο αν οιλ παιντινγ οφ ηις ωιφε Γεερτϑε δε Γροοτ (1834–1916). Τηεςε ωερε ατ τηε τιμε οφ τηε ωριτινγ οφ τηις βιογραπηψ ιν τηε ηανδς οφ μεμβερς οφ τηε Βοςμαν φαμιλψ ιν Αλϰμααρ. Σο, ωηψ διδ ῞ετη ιν 1917 ηαε α Βοςμαν πορτραιτ ιν ηις ηομε, ωηιλε ηε ηαδ παιντεδ ηις πορτραιτ ιν 1905; Μψ γυεςς ωουλδ βε τηατ μαψβε ιν τηις ςαςε ηε διδ αλςο προδυςε α πρελιμιναρψ ερςιον τηατ ηε ϰεπτ φορ ηιμςελφ. Τηις ειτηερ γοτ λοςτ μορε ρεςεντλψ, ορ μαψ ιν φαςτ βε τηε δραωινγ ηε μαδε ιν 1904 τηατ ηε ατ φιρςτ ηαδ ϰεπτ φορ ηιμςελφ ανδ ωηιςη τηεν ενδεδ υπ αφτερ ῞ετη’ς δεμιςε (ανδ βεφορε Ηυιζινγα πυτ τογετηερ ηις λιςτινγ) ιν τηε ηανδς οφ α Βοςμαν φαμιλψ μεμβερ.

῝ορρεςπονδενςε ιν τηε φαλλ οφ 1917

Τηε νεξτ λεττερ ις φρομ αφτερ τηε ςυμμερ ανδ ιν Νοεμβερ οφ τηε ςαμε ψεαρ (μψ τρανςλατιον):.

Γρονινγεν 17 Νο, 1917

Τηε ϑουρνεψ ωας ερψ ςονενιεντ ον Τηυρςδαψ ανδ Ι αρριεδ ονλψ ςλιγητλψ λατε ηερε. Φριδαψ μορνινγ ωε ωεντ ςτραιγητ το ωορϰ, βυτ τηε φιρεπλαςε ιν τηε ροομ ωηερε Ι ωας παιντινγ ςμοϰεδ τερριβλψ ανδ ωε ηαδ το γο φορ α ωαλϰ. Αφτερ τηατ ωε αρρανγεδ τηινγς ιν ςυςη α ωαψ τηατ, ωηιλε Ι ωας παιντινγ ιν τηε φροντ ροομ (τηε ονλψ πλαςε ωηερε τηε λιγητ ις γοοδ), τηε αδϑοινινγ βαςϰ ροομ ις βεινγ φιρεδ υπ. Ιφ τηε ωεατηερ ςταψς μιλδ, τηατ´ς φινε. Βυτ ιφ α ρεαλ ςολδ ςηουλδ ςτριϰε, τηεν ωε ωουλδ νοτ βε αβλε το βρινγ ιτ το α δεςεντ τεμπερατυρε.

Ιν τηε μεαντιμε Ι αμ ηοπινγ φορ α ταιλωινδ. Τηεςε τωο δαψς, εεν τηουγη ιτ τυρνεδ ουτ το βε πιτςη δαρϰ ατ τηρεε ο´ςλοςϰ, Ι ηαε ςαρριεδ τηε παιντινγ μυςη φυρτηερ. Ανδ Ι ηαε νοω αγρεεδ τηατ Ι ωιλλ ωορϰ ον Προφ. Μολλ ον Συνδαψ, Μονδαψ ανδ Τυεςδαψ. Τηεν ιτ μυςτ βε φινιςηεδ ανδ τηεν Ι ωιλλ ωορϰ ον τηε ωριτινγ πορτραιτ οφ Προφ. Καπτεψν, ον ωηιςη Ι ηοπε το ςοντινυε διρεςτλψ. Ατ ηις λαβορατορψ ατ λεαςτ τηερε ις α λοτ οφ ηεατινγ.

Ψεςτερδαψ νιγητ Ι αττενδεδ α δεβατινγ εενινγ οφ μαινλψ προφεςςορς ανδ τηις εενινγ ανδ τονιγητ τονιγητ [αςςιδενταλλψ ρεπεατεδ `τονιγητ´] Ι αμ γοινγ ωιτη Μολλ αγαιν το α μορε ιντιματε μεετινγ ατ Προφ. Ηεψμανς´. Σο ονε δοες ςπενδ ονε´ς τιμε ωελλ ηερε.

[῞αριους ματερς νοτ ρελεαντ ηερε]

Ωριτε ςοον. Λοτς οφ λοε

Σο ιτ ις ςλεαρ τηατ ιν Νοεμβερ, ῞ετη ςταρτεδ ωορϰινγ ον Καπτεψν´ς παιντινγ ιν ωηιςη ηε ις ςιττινγ βεηινδ τηε δεςϰ, ανδ τηατ ωας παιντεδ ατ τηε Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ.

Α φεω δαψς λατερ (μψ τρανςλατιον):

Γρονινγεν Νο 23, 1917 Φριδαψ εενινγ

Τηε πορτραιτ οφ Μρ. Καπτεψν (νοτωιτηςτανδινγ τηε ερψ ςηορτ δαψς) νοω ςομες αλονγ ωελλ. Ιτ ις α ερψ νιςε παιντινγ, βυτ τηε ςιττερ´ς ποςτυρε ις εξτρεμελψ ινςονςιςτεντ ανδ ςο ιτ ηαππενς τηατ Ι ςπενδ ηαλφ αν ηουρ ςομετιμες ςταρινγ ατ μψ μοδελ ωιτηουτ ςεεινγ ηιμ ιν τηε προπερ ποςτυρε. Βυτ βεςαυςε οφ τηις ςιρςυμςτανςε ονε νεερ ςομες το γεττινγ ςτυςϰ ιν τηε δεταιλς ανδ ϰεεπς ωορϰινγ ον τηε ωηολε τηινγ αλλ τηε τιμε. Ιν τηε ςουρςε οφ αν ηουρ τηις αφτερνοον Ιέ ταϰε τηε παιντινγ α γοοδ δεαλ φυρτηερ βψ ςηανγινγ τηε ιντερπλαψ βετωεεν τηε ςοατ ανδ τηε ηεαδ. Τηε φιρςτ ηας βεςομε λεςς βλυε ανδ τηε ςηαδες ιν τηε φαςε φινερ. Τομορροω Μρ. Κ. ις αωαψ ανδ τηεν Ι ωιλλ ωορϰ ον τηε βαςϰγρουνδ, ωηιςη αλςο ρεχυιρες λ α λοτ οφ ωορϰ. Τηεν ηε ωιλλ βε βαςϰ ον Συνδαψ ανδ Μονδαψ, ανδ Ι ωονδερ ιφ Ι ωιλλ νοτ τηεν γραδυαλλψ ςεε τηε ενδ οφ τηις φαςςινατινγ πορτραιτ. Ι ονλψ ωουλδ ωαντ ιτ το βε μορε ςτριϰινγ.

Ιν ορδερ νοτ αλωαψς το ηανγ αρουνδ τηε Μολλς, Ι ςομετιμες γο ουτ ιν τηε εενινγ. Τωο δαψς βεφορε ψεςτερδαψ Ι ηαδ διννερ ατ Προφ. Ηεψμανς´ […]

Ι αμ ωριτινγ τηις λεττερ ωηιλε Μρς. Μολλ ις ρεαδινγ αλουδ το ηερ ηυςβανδ φρομ τηε νεωςπαπερ ανδ Ι τρψ το ςονςεντρατε νεερτηελεςς· βυτ ωε ηαε νεερ λεαρνεδ το δο τηατ υνδερ ςυςη ςιρςυμςτανςες, – περηαπς ας ωε μαψβε νεεδ το, νοω τηατ ωε ηαε το λιε ωιτη μανψ ςηεεπ ιν ονε πεν.

[Τηε λεττερ ενδς ωιτη α λονγ λιςτ οφ δομεςτις ιςςυες τηατ αρε νοτ ρελεαντ ηερε.]

Βψε δεαρ

Καπτεψν ινδεεδ ςεεμς το ηαε γρεατ διφφιςυλτψ ςιττινγ ςτιλλ. Τηε ωορϰ ον τηις παιντινγ ωας δονε φαιρλψ ςονςεντρατεδ ιν τιμε ατ τηε λοςατιον οφ τηε Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ. Τηε νεξτ λεττερ α φεω δαψς λατερ ηας λιττλε ον Καπτεψν’ς παιντινγ, βυτ ρεπορτς α ναρροω εςςαπε βψ ῞ετη φρομ ςεριους ινϑυρψ ορ εεν δεατη βψ αν αςςιδεντ ιν τηε ςτρεετ (μψ τρανςλατιον):

Γρονινγεν Νο 27, 1917

Μιςφορτυνε ις ιν α ςμαλλ ςορνερ ανδ ςο ις ηαππινεςς. Ανδ ςο Ι ενδεδ υπ Συνδαψ εενινγ ιν γρεατ δανγερ ανδ μιραςυλουςλψ εςςαπεδ. Ι ηαδ διννερ ατ τηε Καπτεψνς ανδ γοινγ ηομε Ι ωουλδ ταϰε λεττερς το τηε μαιλβοξ ανδ τηερεφορε Ι μαδε α ςλιγητ δετουρ βεςαυςε οφ α μαιλβοξ Ι ϰνεω. Βυτ ιτ ωας ςτορμινγ τερριβλψ ανδ ιτ ωας πιτςη βλαςϰ. Θυςτ ωηεν, ηαινγ ρεαςηεδ τηε βοξ, ωαντινγ το πυτ τηε λεττερς ιν ιτ, Ι ηεαρδ α τηυνδερους νοιςε αβοε με. Ανδ ιμμεδιατελψ αφτερωαρδς Ι φελτ α τερριβλε βλοω ον μψ ηεαδ ανδ Ι φελλ το τηε γρουνδ φεελινγ λιϰε α δεαδ μαν. Ηοω Ι γοτ υπ Ι δον´τ ϰνοω εεν νοω δαψς λατερ, βυτ Ι ηαδ ονλψ ονε τηουγητ: το γετ αωαψ φρομ τηατ πλαςε, αλτηουγη Ι ηαδ τηε γρεατεςτ διφφιςυλτψ ωαλϰινγ ανδ ωας τρεμβλινγ αλλ οερ. Ι ηεαρδ ςτεπς ανδ ωας ςαλλεδ αφτερ βψ ςομεονε ωηο ηαδ μψ ηατ ιν ηις ηανδ. Ηε ϑοινεδ με ανδ Ι ηελδ ον το ηιμ ανδ ςο Ι δραγγεδ μψςελφ το τηε δοορ οφ τηε Μολλ φαμιλψ, ωηιλε Ι ωας ερψ διςτραυγητ, βυτ αςτυαλλψ αρριεδ υνςςατηεδ. Μψ ςυππορτ τολδ με τηατ Ι ηαδ ρεςειεδ α τοπ οφ α ςηιμνεψ ον μψ ηεαδ. Ι ςλεπτ χυιτε ωελλ ανδ ωας ονλψ ρατηερ ςτιφφ τηε νεξτ μορνινγ. Βυτ αφτερ ωαλϰινγ παςτ τηε ηουςε ωηερε τηε αςςιδεντ ηαδ ηαππενεδ, Ι υνδερςτοοδ τηε δανγερ Ι ηαδ εςςαπεδ Τηερε αρε φουρ λαργε ςηιμνεψς ον τηε ηουςε, εαςη εχυιππεδ ωιτη α φουρ-ινςη τηιςϰ ςοερ πλατε οφ μορε τηαν α μετερ ςχυαρε ιν ςιζε ανδ λινεδ ωιτη λεαδ. Ονε οφ τηοςε φουρ ςοερ πλατες ηαδ βεεν λιφτεδ υπ ανδ ηαδ πυνςηεδ α λαργε ηολε ατ τηε βοττομ οφ τηε ςλοπινγ ροοφ. Τηερε αππαρεντλψ ιτ ηαδ τιππεδ οερ ανδ φελλ δοων αλονγ τηε γυττερ ριγητ ον μψ ηεαδ. Ηαδ Ι νοτ, ϑυςτ βεφορε Ι ωεντ ηερε, βουγητ α νεω, ςτυρδψ ηατ, ωηιςη ωουλδ ηαε αβςορβεδ ςομε οφ τηε ιμπαςτ (οφ ςουρςε ιτ ωας δεντεδ) τηεν Ι προβαβλψ ωουλδ νεερ ηαε ρεςουντεδ αλλ τηις. Τηε βλοω ωουλδ ηαε λανδεδ ριγητ ον τοπ οφ μψ ςϰυλλ. Νοω ιτ ονλψ δροε με το τηε γρουνδ ανδ Ι αςτυαλλψ γοτ οφφ ωιτη ονλψ α φριγητ, βεςαυςε ατ τηις μομεντ, Τυεςδαψ εενινγ, Ι φεελ ερψ λιττλε οφ τηε ςτιφφνεςς τηατ ηινδερεδ με ωηεν παιντινγ ψεςτερδαψ. Α γιρλ ωηο λιες ϑυςτ αςροςς τηε μαιλβοξ τολδ Μιςς Νααρδενβυργ, ωηο λιες ιν ηερε [τηε μαιδ;], τηατ ςηε ωας ςο ςταρτλεδ βψ α τερριβλε βλοω ιν τηε ςτρεετ, Συνδαψ εενινγ ατ τεν ο’ςλοςϰ, ανδ τηατ ςηε ςουλδ ηαρδλψ βελιεε τηατ ςομεονε ωουλδ ςυριε τηατ βλοω. Αλςο το με ιτ ις αλμοςτ ινςομπρεηενςιβλε ανδ ψετ Ι αμ ιν φαςτ αγαιν χυιτε αλλ ριγητ αγαιν.

Τηε παιντινγ βεςομες μορε ανδ μορε φαςςινατινγ τηε λονγερ Ι ωορϰ ον ιτ. Ι ηαεν´τ προδυςεδ ανψτηινγ ςο μυςη ματυρε ιν α λονγ τιμε. Ανδ νοω Ι ωαντ το μαϰε ιτ ρεαλλψ γοοδ. Τηατ ις ωηψ Ι, ωηιλε μψ ιντεντιον ωας το ςταψ ηερε νο λονγερ τηαν φουρτεεν δαψς, Ι ωιλλ ωορϰ ον ιτ δυρινγ τηε ρεςτ οφ τηις ωεεϰ.

Ανδ τηεν Ι ωουλδ τρψ το βε ηομε βψ Σατυρδαψ εενινγ. Βυτ Ι´μ νοτ εεν ςυρε, φορ α παιντινγ τηατ ηας ρεαςηεδ τηις ςταγε εερψτηινγ ελςε μυςτ γιε ωαψ. Ιν ανψ ςαςε, Ι τηινϰ Ι ςταψ ατ ηομε τηεν ρατηερ φαιτηφυλλψ φορ τηε ςομε τιμε.

[Τηε ρεςτ οφ τηε λεττερ ηας δομεςτις ματτερς]

Βψε δεαρ Μομ

Σο ῞ετη ςονςιδερεδ τηε Καπτεψν παιντινγ ερψ ςπεςιαλ. Ανδ ινδεεδ ιτ ις. Ηε φελτ αν υργε το φινιςη ιτ ας ςοον ας ηε ςουλδ ανδ ηε ωας εξτενδινγ ηις ςταψ ιν Γρονινγεν φορ τηατ. Ωε μαψ ςονςλυδε ιτ ηαδ βεεν φινιςηεδ βψ Νοεμβερ 1917 ανδ τηεν ωας ωας πρεςεντεδ το Μρς. Καπτεψν τηρεε μοντης λατερ. Ωηατ ηαππενεδ το τηε φιρςτ πορτραιτ ηας νοτ βεεν μεντιονεδ ανψωηερε ιν τηεςε λεττερς. Μοςτ λιϰελψ ῞ετη ϰεπτ ιτ φορ ηιμςελφ.

῞ετη´ς λεττερς ιν 1921

Ιν 1921 ῞ετη ρετυρνεδ το Γρονινγεν. Αλτηουγη ηε διδ ωορϰ ον α παιντινγ οφ Καπτεψν φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ, ηις ρεαςον φορ ςομινγ το Γρονινγεν ωας μορε τηαν ϑυςτ τηατ. Ηε ηαδ βεεν ςομμιςςιονεδ το προδυςε α παιντινγ οφ ανοτηερ Γρονινγεν προφεςςορ, Βαρενδ Σιϑμονς (1853–1935), Προφεςςορ οφ Γερμαν Λανγυαγε ανδ Λιτερατυρε. Σιϑμονς ανδ Καπτεψν ωερε ερψ γοοδ φριενδς. Ινδεεδ Σιϑμονς φεατυρες αμονγ τηε ςιγνατοριες οφ τηε Αλβυμ αςςομπανψινγ τηε πρεςεντατιον οφ Καπτεψν’ς παιντινγ ιν 1918. Τηερε ις αν ιμπορταντ παραλλελ βετωεεν τηε ςαρεερς οφ βοτη μεν (φορ α βιογραπηψ οφ Σιϑμονς ανδ μορε βαςϰγρουνδ ςεε δε Ωιλδε, 2006, 2007). Τηε 1876 λαω ον ηιγηερ εδυςατιον νοτ ονλψ γαε ριςε το τηε απποιντμεντ οφ Καπτεψν ας προφεςςορ ιν αςτρονομψ, βυτ αλςο οφ Σιϑμονς. Μοδερν λανγυαγες Ενγλιςη, Φρενςη ανδ Γερμαν ωερε νοτ ταυγητ ατ υνιερςιτιες ας αν αςαδεμις διςςιπλινε ατ τηατ τιμε, νορ ας ςυβϑεςτς ατ γψμναςια. Ηοωεερ τηεψ ωερε παρτ οφ τηε τηε ςυρριςυλυμ οφ τηε ΗΒΣ, βεςαυςε α ςαρεερ ιν ινδυςτρψ ανδ ςομμερςε ρεχυιρεδ α τηορουγη ϰνοωλεδγε οφ τηεςε λανγυαγες. Το προιδε φορ τεαςηερς νεςεςςαρψ ωηεν τηε ΗΒΣ ωας ινςτιτυτεδ, τηις ηιγηερ εδυςατιον λαω ςτιπυλατεδ τηατ ατ λεαςτ ατ ονε υνιερςιτψ εδυςατιον ιν τηεςε λανγυαγες ςηουλδ βε οφφερεδ. Ηοωεερ, νοτ ας φυλλ φλεδγεδ αςαδεμις ςτυδιες, βυτ ονλψ λεαδινγ υπ το διπλομα’ς φορ τεαςηινγ χυαλιφιςατιον. Τηις ωας ρεμεδιεδ ονλψ ιν 1921(!), το α λαργε εξτεντ δυε το εφφορτς βψ Σιϑμονς. Τηε Γρονινγεν μυνιςιπαλιτψ ςαω τηις ας αν εξςελλεντ μαννερ οφ ινςρεαςινγ τηε ωορρψινγλψ λοω ςτυδεντ νυμβερς. Τηρεε πριαατ-δοςεντς ωερε το βε απποιντεδ, ωιτη α ςαλαρψ προιδεδ βψ τηε μυνιςιπαλιτψ οφ Γρονινγεν. Ιτ ςταρτεδ ωιτη Σιϑμονς ιν 1878 φορ Γερμαν (ανδ υντιλ ονε ωας απποιντεδ αλςο φορ Ενγλιςη). Τηις ωας α υνιχυε ςιτυατιον, ςινςε α πριαατ-δοςεντ ωας νοτ ςυπποςεδ το βε παιδ φορ ηις τεαςηινγ, βυτ μερελψ απποιντεδ το λεςτυρε (υςυαλλψ α ςυβϑεςτ τηατ ωας νοτ ψετ ταυγητ). Νορμαλλψ τηεψ ηαδ ςομε οτηερ πριμαρψ παιδ απποιντμεντ ατ τηε υνιερςιτψ ορ ελςεωηερε ας ωελλ. Ιν 1878 Σιϑμονς ταυγητ ατ αν ΗΒΣ ιν τηε Φριςιαν ςιτψ οφ Σνεεϰ, βυτ ρεςιγνεδ ωηεν ηε ωας απποιντεδ ανδ παιδ το τεαςη ιν Γρονινγεν. Τηις ςιτυατιον λαςτεδ νοτ φορ λονγ· ιν 1881 Σιϑμονς ωας απποιντεδ φυλλ προφεςςορ. Σο, Καπτεψν ανδ Σιϑμονς ηαδ ωορϰεδ ιν Γρονινγεν οερ τηε ςαμε ψεαρς. Ιν 1921, τωο ψεαρς βεφορε ηις ρετιρεμεντ, Σιϑμονς ςελεβρατεδ ηις φορτιετη αννιερςαρψ ας προφεςςορ, ανδ τηις παιντινγ ωας α μαδε φορ τηατ οςςαςιον, μυςη λιϰε Καπτεψν τηρεε ψεαρς εαρλιερ. ϒνλιϰε ιν Καπτεψν’ς ςαςε, ηοωεερ, τηε πορτραιτ οφφερεδ ατ τηατ ςελεβρατιον ωας μεαντ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ, ςο δεπιςτεδ Σιϑμονς ωεαρινγ αςαδεμις γοων, ϑαβοτ ωιτη (ιν τηις ςαςε) βοω-τιε ανδ βερετ (ςεε Φιγ. ).

[τ]

Σχηµα 0: Πορτραιτ οφ Βαρενδ Σιϑμονς (1853–1935), προφεςςορ οφ Γερμαν λανγυαγε ανδ λιτερατυρε, βψ Θαν ῞ετη. Ηε ωουλδ ηαε βεεν δυε το ρετιρε ιν 1923 ατ αγε ςεεντψ, βυτ βεφορε τηατ, ιν 1921, τηις παιντινγ ωας προδυςεδ βψ Θαν ῞ετη ον τηε οςςαςιον οφ τηε φορτιετη αννιερςαρψ οφ ηις προφεςςορςηιπ. Οιλ ον ανας, $68\times 53.5$ ςμ. ῝ουρτεςψ ϒνιερςιτψ Μυςευμ Γρονινγεν.

Τηε Σιϑμονς παιντινγ ινδεεδ ις νοω διςπλαψεδ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Τηερε ωερε ατ λεαςτ τωο ιςιτς βψ ῞ετη το Γρονινγεν. Φρομ τηε φιρςτ ονε τηερε αρε τωο λεττερς το ηις ωιφε (μψ τρανςλατιον):

Γρονινγεν Τηυρςδαψ, Φεβ. 10, 1921

Ιτ ωας α ςυριους αρριαλ ηερε Τυεςδαψ εενινγ. Ιν φαςτ τηε αρριαλ ατ φιρςτ ωας χυιτε νορμαλ. Ωε αρριεδ εξαςτλψ ον τιμε, ανδ τηερε ωας α ςαρριαγε. Μαριε ῞ος ωας ςτιλλ υπ, - Ι γοτ ςυπ οφ τεα, - ανδ Ι ωεντ το βεδ φιτφυλλψ. Βυτ ατ ονε ο´ςλοςϰ Ι ωοϰε υπ ωιτη α δρεαδφυλ παιν. Ι τηουγητ ιτ ωας α ςτομαςη αςηε, ας Ι ςομετιμες ηαε. Βυτ Ι διδ νοτ ςλεεπ φορ α μομεντ τηατ ωηολε νιγητ ανδ ςουλδ ηαε γροανεδ ιφ Ι ηαδ δαρεδ το. Ατ ειγητ ο´ςλοςϰ Ι ωας φιναλλψ ςαλλεδ ανδ τηε δοςτορ ωας τελεπηονεδ, ωηο αππεαρεδ ατ ηαλφ παςτ νινε ανδ ορδερεδ με το ςταψ ιν βεδ. Ηε φιρςτ εξαμινεδ με ανδ τηεν γαε με α ςτρονγ ναρςοτις ποωδερ ανδ τηεν αν ινϑεςτιον οφ μορπηινε. Βυτ Ι ςουλδ νοτ γο το ςλεεπ, αλτηουγη τηε παιν ςλοωλψ ςυβςιδεδ. Ιν τηε εενινγ ατ ελεεν ο´ςλοςϰ Ι φελλ αςλεεπ ανδ ςλεπτ ερψ ωελλ τηατ νιγητ. Τηις μορνινγ Ι ςαω τηε δοςτορ αγαιν, ωηο τολδ με Ι ςουλδ γετ υπ, βυτ ταυγητ με αλλ ϰινδς οφ ςαυτιοναρψ λεςςονς, ανδ αβοε αλλ τολδ με τηατ Ι ηαδ το ςλοω δοων ανδ ρελαξ. Ι ωιλλ ηαε το ςεεϰ αδιςε φρομ Δρ. Βεψερμαν. Τηε δοςτορ ηερε, ωηο οτηερωιςε μαδε α παρτιςυλαρλψ ςεριους ιμπρεςςιον, ςλαιμς τηατ ιτ ις γαλλ ςτονες, ανδ τηατ, ιφ Ι λιε ςαλμλψ, ιτ ις νοτ α προβλεμ, βυτ τηατ ιφ γεττινγ ωορςε ιτ μαψ ςομε νεςεςςαρψ το υνδεργο ςυργερψ. Ι δο νοτ ιντενδ το ταϰε τηε ματτερ τραγιςαλλψ ριγητ αωαψ. Τηις μορνινγ Ι παιντεδ ανδ τηις αφτερνοον, ωιτη Ιςαας, Ι ωεντ το ςεε τηε Ιςραελ Ροομ ιν τηε μυςευμ. Ανδ Ι φεελ α λιττλε ωεαϰ, βυτ οτηερωιςε χυιτε νορμαλ. Α πλεαςαντ αδανταγε ις, τηατ νοω, ον μεδιςαλ αυτηοριτψ, Ι ςαν ςαλλ οφφ τηινγς, τηατ ωουλδ μαϰε λιφε τοο βυςψ, ωηιςη ις ωελςομε το με, […]. Σοον Ι ωιλλ ωριτε μορε.

Ι ςυπποςε Δρ. Βεψερμαν ις ῞ετη’ς γενεραλ πραςτιτιονερ. Μαριε ῞ος, ωιτη ωηομ ηε ις ςταψινγ, ις νοτ ιδεντιφιεδ. ῞ετη ωροτε αγαιν τωο δαψς λατερ.

Γρονινγεν Φεβ. 12, 1921

Ιτ ις νοω Σατυρδαψ εενινγ, ανδ Ι ηαε ηαδ νο μορε ατταςϰς, αλτηουγη Ι ςτιλλ φεελ ςομε ςτρανγε φεελινγς οφ α μορε ορ λεςς τηρεατενινγ νατυρε ιν τηε λοωερ αβδομεν αλλ τηε τιμε. Βυτ Ι αμ ταϰινγ ιτ εαςψ, εατινγ λιττλε ανδ ςλοωλψ, ανδ δεοτινγ μψςελφ το τηε παιντινγ, τηατ Ι αμ ηερε φορ. Ι πλαν το ρετυρν φρομ ηερε ον Μονδαψ ωιτη τηε 4.36 τραιν, ιν ωηιςη τηερε ις α δινινγ ςαρ, ανδ ςαν αρριε ιν Βυςςυμ ατ 8.47. Τηεν Ι ωιλλ γο το βεδ εαρλψ, […] Μαριε ῞ος, ωηο ηας ταϰεν εξςεπτιοναλ ςαρε οφ με, ςενδς ηερ ρεγαρδς.

Ψουρ Θαν

Ηις ηοςτεςς Μαριε ῞ος ις αππαρεντλψ ϰνοων το Μρς. ῞ετη ας ωελλ. Νοτε τηατ ηε ςτατεδ ηε ις ιν Γρονινγεν φορ τηε παιντινγ, ςο ςινγυλαρ. `Παιντινγ´ ςαννοτ ρεφερ το τηε αςτ οφ παιντινγ βεςαυςε ιν Δυτςη α διφφερεντ ωορδ ωουλδ ηαε βεεν υςεδ. Ονε ωουλδ τηινϰ τηις ςονςερνς Σιϑμονς, ςινςε ηαδ ιτ ρεφερρεδ το Καπτεψν ηε ωουλδ προβαβλψ ηαε ιδεντιφιεδ ηιμ. Ιςαας μυςτ βε Ιςαας Λαζαρυς Ιςραε̈λς (1865–1934), α Δυτςη παιντερ βελονγινγ το τηε ιμπρεςςιονιςτς. Ιν τηε ῞ετη αρςηιες ιν Δορδρεςητ τηερε αρε αριους λεττερς βετωεεν τηε τωο. Τηε Μυςευμ φορ Ανςιεντ Αρτ, τηε Πρεδεςεςςορ οφ τηε ςυρρεντ Γρονινγερ Μυςευμ, υςεδ το ηαε αν Ιςραε̈λς Ροομ, ιν ρεμεμβρανςε οφ Ιςαας´ς φατηερ Θοζεφ. Ιςαας Ιςραε̈λς ανδ ῞ετη ηαδ βεεν πλαννινγ το ιςιτ τηις ροομ φορ ςομε τιμε αςςορδινγ το τηειρ ςορρεςπονδενςε.

῞ετη ‘ς ηεαλτη προβλεμς γοτ ωορςε ανδ εεντυαλλψ ηε ηαδ το υνδεργο ςυργερψ το ρεμοε τηε γαλλβλαδδερ ανδ γαλλςτονες. Τηις διδ νοτ προδυςε τηε ρεςυλτς ιντενδεδ ανδ ηε διεδ ιν 1925 ατ αγε 61.

Λατερ ιν Φεβρυαρψ οφ 1921 ῞ετη αγαιν ιςιτεδ Γρονινγεν, ανδ τηερε ις ονε λεττερ το ηις ωιφε φρομ τηις περιοδ (μψ τρανςλατιον):

Βυςςυμ 25 Φεβρ. 1921 (ρεαδ: Γρονινγεν)

Τηις εενινγ α ςουριερ αρριεδ ωιτη μψ προπερ αδδρεςς ον τηε λεττερ ηε βρουγητ, βυτ ινςτεαδ οφ τηε λεττερ προβαβλψ μεαντ φορ με τηε ενελοπε ηαδ α λεττερ ινςιδε το Θοοςτ. Αλτηουγη οφ ςουρςε Ι ιμμεδιατελψ ςαω τηατ ιτ ωας αδδρεςςεδ το Θοοςτ ανδ νοτ φορ με. Ι ρεαδ ιτ, βεςαυςε Ι ςτιλλ τηουγητ, τηατ μαψβε ψου ηαδ ςεντ ιτ ον πυρποςε το λετ με ρεαδ ιτ φιρςτ. Ηοωεερ, ωηεν Ι φινιςηεδ ρεαδινγ ιτ, Ι ρεαλιζεδ τηατ ιτ ωας ςιμπλψ α μιςταϰε αφτερ αλλ οφ πυττινγ τηε ωρονγ λεττερ ιν τηε ωρονγ ενελοπε. Ι ωιλλ ςενδ ιτ βαςϰ το ψου, βυτ ωουλδ ρεαλλψ ωαντ ψου νοτ το ςενδ ιτ ον ιν τηις φορμ. Φορ Ι ηαε γραδυαλλψ ςομε το τηε ςονςλυςιον, ςαρεφυλλψ τηινϰινγ αβουτ ιτ, τηατ τηε δοςτορς μυςτ βε μιςταϰεν, ανδ τηατ Ι διδ νοτ ηαε α γαλλςτονε ατταςϰ, βυτ αςτυαλλψ ρεαλλψ ςομε ϰινδ οφ αςυτε ποιςονινγ, ωηιςη ωουλδ λεαε νοτηινγ ςεριους βεηινδ. ϒνδερ τηεςε ςιρςυμςτανςες Ι ωουλδ νοτ λιϰε Θοοςτ το ωορρψ αβουτ με. Δοες α λατερ ουτςομε προε τηατ τηε δοςτορ ωας ριγητ, τηεν ωε ςαν αλωαψς τελλ Θοοςτ.

Ι αμ ωορϰινγ ηαρδ ανδ δοινγ ερψ ωελλ. Τηε πορτραιτ οφ Προφ. Σιϑμονς ωιλλ προβαβλψ νοτ βε φινιςηεδ, βεςαυςε αφτερ Συνδαψ ηε προβαβλψ ωον´τ βε αβλε το ςιτ. Βυτ τηεν Ι μαψ ςτιλλ ωορϰ ον Μονδαψ ανδ Τυεςδαψ ον Προφ. Καπτεψν ανδ τηερεφορε, ςινςε Ι αμ ηερε ανψωαψ, Ι ωιλλ ςταψ υντιλ ατ λεαςτ Τυεςδαψ εενινγ. Ι ωιλλ ρεπορτ λατερ ωηεν Ι ωιλλ γετ ηομε.

Ωιτη μυςη λοε το Πολλε.

Ψουρ Θαν

Τηις ις τηε ονλψ μεντιον οφ Καπτεψν ιν τηις περιοδ. Μαψβε τηε ϑοβ ωας νοτ α ερψ τιμε-ςονςυμινγ ονε. Ιτ δοες ςηοω τηατ αβουτ ςιξ μοντης βεφορε Καπτεψν ρετιρεδ (ατ τηε ενδ οφ τηε αςαδεμις ψεαρ 1920-21) ῞ετη ωας βαςϰ ιν Γρονινγεν ωορϰινγ ον α παιντινγ οφ Καπτεψν, υνδουβτεδλψ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ, τηατ ωας λατερ οφφερεδ το τηε ϒνιερςιτψ. Εεν ιφ ιτ ωερε αν οερπαιντινγ οφ τηε φιρςτ πορτραιτ ωιτη γοων, ϑαβοτ ανδ βερετ, τηε ςαρεφυλ ῞ετη μυςτ ηαε ινςιςτεδ τηατ Καπτεψν ποςε φορ ιτ. Τηερε ις νοτηινγ ιν τηις τηατ ςοντραδιςτς Βλααυω’ς ηψποτηεςις.

Ωηατ ςαν ωε μαϰε οφ αλλ τηις;

Ον τηε βαςις οφ τηεςε λεττερς ωε ϰνοω φορ ςερταιν τηατ Θαν ῞ετη ωορϰεδ ιν 1917 ον α φιρςτ παιντινγ οφ Καπτεψν ιν Γρονινγεν δυρινγ α νυμβερ οφ ιςιτς βετωεεν Μαψ ανδ Θυλψ. Ηε αλςο προδυςεδ α παιντινγ οφ Θαν Ωιλλεμ Μολλ δυρινγ τηεςε ιςιτς. Ιτ ις ερψ λιϰελψ τηατ τηις φιρςτ παιντινγ οφ Καπτεψν τηατ ῞ετη προδυςεδ ιν τηις περιοδ λοοϰεδ ερψ ςλοςελψ ςιμιλαρ το τηε πρελιμιναρψ ερςιον τηατ ις παιντεδ ον ωοοδ.

Ιμμεδιατελψ αφτερ τηις φιρςτ παιντινγ ηαδ βεεν φινιςηεδ, ῞ετη ςταρτεδ ον α ςεςονδ παιντινγ ωιτη Καπτεψν ςιττινγ ατ ηις δεςϰ. Ιτ ςεεμς υνλιϰελψ τηατ ιτ ωας ςολελψ ηις δεςιςιον, βυτ ιτ μιγητ ηαε βεεν ιν ρεςπονςε το τηε οπινιον οφ Μρς. Καπτεψν ωηο διςλιϰεδ τηε φιρςτ ρεςυλτ οφ α ςτατιοναρψ ποςε, πρεφερρινγ ινςτεαδ ονε ιν ωηιςη ηε ωας ςηοων ατ ωορϰ. ῞ετη αππεαρεδ δελιγητεδ βψ τηε προςπεςτ οφ προδυςινγ α ςεςονδ παιντινγ οφ Καπτεψν ας ηε ςαω ηιμ ας ηε αππροαςηεδ ηις αςτρονομιςαλ λαβορατορψ.

Ωηο φινανςεδ τηε νεω εξερςιςε ις νοτ ςλεαρ· μαψβε ῞ετη διδ νοτ ςηαργε ανψονε φορ ιτ. Καπτεψν ις ωεαρινγ τηε ςαμε ςλοτηινγ ατ ηις δεςϰ ας ιν τηε πρελιμιναρψ ερςιον ανδ ερψ λιϰελψ αλςο ον τηε φιρςτ παιντινγ, ςο Καπτεψν ςιμπλψ ςοντινυεδ ποςινγ ιν τηε ςαμε αππαρελ. Ιν Νοεμβερ 1917 ῞ετη ρετυρνεδ το Γρονινγεν, δυρινγ ωηιςη τιμε ιτ ωας φινιςηεδ. Ιτ τηεν ωας πρεςεντεδ το Μρς. Καπτεψν ιν Φεβρυαρψ 1918 ατ τηε ςελεβρατιον ανδ τηε ϑυβιλεε οφ φορτψ ψεαρς προφεςςορςηιπ. ῞ετη ωουλδ ηαε ϰεπτ τηε φιρςτ πορτραιτ ανδ τηε πρελιμιναρψ ερςιον.

Ιν 1921 ῞ετη ωας ιν Γρονινγεν το προδυςε α παιντινγ οφ Βαρενδ Σιϑμονς ανδ ηε διδ μεντιον ωορϰ ον α παινινγ οφ Καπτεψν. Τηις μυςτ ηαε ρεςυλτεδ ιν τηε Καπτεψν παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Τηε ςιμιλαριτψ ιν φαςιαλ εξπρεςςιον ιν τηε πρελιμιναρψ ςτυδψ ανδ τηατ ιν τηις πορτραιτ ις ςτριϰινγ· τηις ςυππορτς τηε ηψποτηεςις οφ αν οερπαιντινγ οφ τηε φιρςτ πορτραιτ ωιτη γοων, ϑαβοτ ανδ βερετ. Ιν αδδιτιον, τηε φαςτ τηατ τηε φιρςτ παιντινγ νο λονγερ ςεεμς το εξιςτ ις αλςο εαςιλψ εξπλαινεδ τηις ωαψ. Ιτ ωουλδ βε λιϰελψ ανψωαψ τηατ ωηεν τηε ςεςονδ παιντινγ ατ τηε δεςϰ ωας τηε ονε γοινγ το βε οφφερεδ ατ Καπτεψν’ς προφεςςορςηιπ αννιερςαρψ, ῞ετη ωιλλ ηαε δεςιδεδ το ϰεεπ τηε φιρςτ ονε ηιμςελφ. Ανδ φιναλλψ τηερε ις ιν αδδιτιον το τηε φαςιαλ εξπρεςςιον τηε ςιμιλαριτψ ιν ποςε, εξπρεςςιον ανδ ανγλε οφ ιεω βετωεεν τηε πρελιμιναρψ ερςιον ανδ τηε ονε ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ, εεν ιν δεταιλς λιϰε τηε ποςιτιον οφ εψελιδς, διρεςτιον ιν ωηιςη Καπτεψν ις λοοϰινγ, ετς. Ηαδ ῞ετη προδυςεδ ιν 1921 αν ινδεπενδεντ πορτραιτ ςταρτινγ αγαιν φρομ ςςρατςη ωιτη Καπτεψν ποςινγ αγαιν φορ μανψ ηουρς τηερε ωουλδ υναοιδαβλψ ηαε βεεν μορε τηαν μινορ διφφερενςες.

Τηε ονλψ πιεςε οφ ειδενςε τηατ ποιντς αωαψ φρομ Βλααυω’ς ηψποτηεςις ις τηατ τηε διρεςτορ οφ τηε ϒνιερςιτψ Μυςευμ, Λαρς Ηενδριϰμαν, ωηιλε Ι ωας πρεςεντ, ςαρεφυλλψ εξαμινεδ τηε παιντινγ φρομ τηε Σενατε ῝ηαμβερ ανδ ςονςλυδεδ τηατ ιτ ςηοως νο ςιγν οφ αν οερπαιντινγ οφ τηε γοων, ϑαβοτ ανδ βερετ. ϒ῞ λιγητνινγ διδ νοτ ςηοω ςολορ ςηανγες δυε το τηε βαςϰγρουνδ ηαινγ βεεν αρνιςηεδ τωιςε ανδ τηε γοων, ετς. ονλψ ονςε. Δεφινιτε ςονφιρματιον ον τηις ςηουλδ βε οβταιναβλε βψ αν εξαμινατιον ωιτη μοδερν ιμαγινγ τεςηνιχυες ςυςη υςινγ Ξ-ραψ ορ ινφραρεδ ραδιατιον, ορ οτηερ ελεςτρομαγνετις ραδιατιον ορ βυνδλες οφ ελεμενταρψ παρτιςλες. ϒνφορτυνατελψ τηις ις νοτ φεαςιβλε ωιτηουτ δεδιςατεδ φυνδινγ. Βλααυω’ς ρεμαρϰ τηατ τραςες οφ ηαιρ βετραψεδ ῞ετη’ς οερπαιντινγ εξερςιςε ωερε νοτ ςορροβορατεδ. Βυτ τηεν ιτ ςεεμς το με αγαινςτ ῞ετη’ς εξτρεμε ςαρε φορ δεταιλς ανδ περφεςτιονιςτ αππροαςη το λεαε ςυςη τραςες ιν τηε φιρςτ πλαςε. Τηατ ηε ςιγνεδ τηε παιντινγ ωιτη τηε ψεαρ 1921 ις αλςο υνδερςτανδαβλε, εεν ιφ ιτ ωας προδυςεδ βψ οερπαιντινγ, ςινςε αφτερ αλλ ιτ ηαδ βεεν φινιςηεδ τηατ ψεαρ.

Α ερψ ςτρονγ πιεςε οφ ειδενςε, ςορροβορατινγ τηε Βλααυω οερπαιντινγ ςςεναριο, ις τηε λιςτινγ οφ ῞ετη’ς παιντινγς ιν τηε βιογραπηψ βψ ῞ετη’ς γοοδ φριενδ Θοηαν Ηυιζινγα. Τηε παιντινγ νοω ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ις δατεδ βεφορε τηε παιντινγ οφ Καπτεψν βεηινδ ηις δεςϰ. Ηυιζινγα ςηουλδ βε ωελλ ινφορμεδ. Τηε δατινγ φιτς τηε νοτιον τηατ τηε Σενατε πορτραιτ ις προδυςεδ βψ οερπαιντινγ τηε οριγιναλ φρομ 1917 ωιτη αςαδεμις αττιρε. Ηυιζινγα λιςτς ονλψ τωο παιντινγς· ιφ τηε Βλααυω ηψποτηεςις ις φαλςε τηερε ςηουλδ βε α τηιρδ παιντινγ ιν τηε Ηυιζινγα λιςτινγ, προδυςεδ ιν 1921 ανδ μεαντ φορ τηε Σενατε ςηαμβερ. Ηυιζινγα´ς δατινγ ανδ αβςενςε οφ α τηιρδ παιντινγ ςονςτιτυτε χυιτε ςτρονγ ειδενςε· ηε ηιμςελφ δεςςριβεδ ηις ιντιματε φαμιλιαριτψ ωιτη τηε μαϰινγ οφ ςομε παιντινγς οφ προφεςςορς, ινςλυδινγ τηε ονες οφ Καπτεψν.

Τηε μοςτ ςονςιςτεντ ςςεναριο ςεεμς το με τηε φολλοωινγ.

• Ιν τηε ςπρινγ οφ 1917 Θαν Π. ῞ετη ωας αςϰεδ το παιντ τωο πορτραιτς ιν Γρονινγεν: ονε οφ Θαν Ωιλλεμ Μολλ το βε οφφερεδ το ηιμ αφτερ ηις ρεςιγνατιον ας ορδιναρψ προφεςςορ, ανδ ονε οφ Θαςοβυς ῝. Καπτεψν ον τηε οςςαςιον οφ ηις ϑυβιλεε οφ 40 ψεαρς ας προφεςςορ ιν Φεβρυαρψ 1918.

• ῞ετη πιςϰεδ τηις υπ βψ παιντινγ ιν Γρονινγεν ιν τηε ηομε οφ τηε Μολλ φαμιλψ, ωηερε βοτη Μολλ ανδ Καπτεψν ςατ.

• Οφ Καπτεψν ηε μαδε α φιρςτ δεςιγν ον α ωοοδεν πανελ, ωηιςη ηε ϰεπτ φορ ηιμςελφ. Ηε γαε ιτ λατερ το ηις φριενδ ανδ ςολλεαγυε Γεοργ Ρυετερ ανδ ις νοω ιν τηε ποςςεςςιον οφ Καπτεψν’ς γρεατ-γρανδςον Θαςϰ (αλςο Θαςοβυς ῝ορνελιυς).

• Τηε παιντινγ βψ Μολλ ςηοως τηε λαττερ ςιττινγ ωιτη ηις αρμς ςροςςεδ ιν ορδιναρψ ςλοτηινγ, ςο ωας αλςο νοτ ιντενδεδ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ.

• Τηε φιρςτ παιντινγ οφ Καπτεψν μυςτ ηαε λοοϰεδ ερψ μυςη λιϰε τηε πρελιμιναρψ ςτυδψ, ωιτη Καπτεψν ωεαρινγ ορδιναρψ ςλοτηες, ςινςε ιτ λιϰεωιςε ωας νοτ ιντενδεδ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ.

• Αφτερ τηε παιντινγς ωερε φινιςηεδ, ῞ετη ιμμεδιατελψ βεγαν α ςεςονδ ονε ςηοωινγ Καπτεψν ςιττινγ βεηινδ ηις δεςϰ. Σο ιτ ωας προβαβλψ προδυςεδ ωιτηουτ α φεε, χυιτε ποςςιβλψ βεςαυςε Μρς. Καπτεψν, το ωηομ τηε πορτραιτ ωας το βε πρεςεντεδ, ωας νοτ ςατιςφιεδ ωιτη τηε φιρςτ πορτραιτ, ας Αδριααν Βλααυω λεαρνεδ φρομ Πιετερ αν Ρηιϑν.

• ῞ετη ωας δελιγητεδ ωιτη τηε προςπεςτ, βεςαυςε ιτ οφφερεδ α φαρ μορε αττραςτιε περςπεςτιε τηαν τηε ‘ςτανδαρδ’ πορτραιτ. Ιτ ςηοως Καπτεψν ιν τηε ςαμε ςλοτηες ας ιν τηε πρελιμιναρψ ςτυδψ, ωηο ωουλδ ηαε αγρεεδ το ςιτ φορ τηε παιντινγ ςινςε ιτ ωας το πλεαςε ηις ωιφε.

• Ιτ ωας φινιςηεδ ιν Νοεμβερ 1917 ανδ ιν Φεβρυαρψ 1918 τηε ςεςονδ παιντινγ ωας οφφερεδ ατ τηε ϑυβιλεε ςελεβρατιον, αςςορδινγ το τηε Ρεςτορ´ς ρεμαρϰς ωηο ηοπεδ ιτ ωουλδ βε οφφερεδ λατερ το τηε υνιερςιτψ ιν ςπιτε οφ τηε διφφερεδ ςεττινγ ανδ φορματ ςομπαρεδ το τηε προφεςςορς γαλλερψ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ. Τηις ςςεναριο φυλλψ αγρεες ωιτη Θοηαν Ηυιζινγα´ς λιςτινγ οφ ῞ετη´ς ωορϰς.

• Ιν Φεβρυαρψ 1921 ῞ετη ωας βαςϰ ιν Γρονινγεν το μαϰε α πορτραιτ φορ τηε Σενατε ῝ηαμβερ οφ Βαρενδ Σιϑμονς ας ωελλ ας ονε οφ Καπτεψν φορ τηε ςαμε δεςτινατιον.

• Οφ Καπτεψν´ς φιρςτ πορτραιτ νοτηινγ ωας εερ ςεεν αγαιν. ῞ετη παιντινγς δο νοτ γετ λοςτ τηατ εαςιλψ ονε ωουλδ τηινϰ. Α ερψ ςτραιγητφορωαρδ εξπλανατιον ωουλδ βε τηατ δυρινγ τηις 1921 επιςοδε ιν Γρονινγεν ιτ ωας οερπαιντεδ ωιτη γοων, ϑαβοτ ανδ βερετ. Καπτεψν μυςτ ηαε βεεν πλεαςεδ τηατ ηε τηεν διδ νοτ ηαε το ςιτ ανδ ποςε φορ ιτ φορ ερψ λονγ ηουρς. Τηις εξπλαινς Ηυιζινγα´ς ςτατεμεντ τηατ τηε φιρςτ παιντινγ προδυςεδ ιν 1917 ενδεδ υπ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ.

• Ωε ςαν ινφερ φρομ τηε πρελιμιναρψ ςτυδψ ωηατ τηε οριγιναλ πορτραιτ ωουλδ ηαε λοοϰεδ λιϰε βεφορε τηε ρεπαιντινγ. Τηε ςτριϰινγ ςιμιλαριτψ ωιτη τηε παιντινγ ιν τηε Σενατε ῝ηαμβερ ιν ποςε, εξπρεςςιον, ανγλε οφ ιεω ανδ μανψ δεταιλς ςυππορτ τηις ςουρςε οφ εεντς.

Αςϰνοωλεδγμεντς

Ι αμ γρατεφυλ ιν τηε φιρςτ πλαςε το τηε λατε Αδριααν Βλααυω φορ βρινγινγ τηις υπ ατ τηε 1999 Λεγαςψ Σψμποςιυμ. Τηρουγηουτ τηε ψεαρς Κλαας αν Βερϰελ, Προφεςςορ οφ Ηιςτορψ ανδ ςο-οργανιζερ οφ τηατ ςψμποςιυμ, ανδ Φρανςϰ Σμιτ, φορμερ ῝υρατορ ανδ Διρεςτορ οφ τηε Γρονινγεν ϒνιερςιτψ Μυςευμ, ηαε ενςουραγεδ μψ ιντερεςτ ανδ ςυππορτεδ μψ ρεςεαρςη ον ηιςτοριςαλ ματτερς ωιτη αδιςε ανδ ςυγγεςτιονς. Τηις παπερ ηας προφιτεδ φρομ ρεμαρϰς, ςυγγεςτιονς ανδ ηελπ, ιν αδδιτιον οφ τηεςε τωο ινδιιδυαλς, βψ Αρϑαν Διϑϰςτρα, φορμερ Διρεςτορ, Σιεγερ ῞ρεελινγ, ῝υρατορ ςολλεςτιονς, ανδ Λαρς Ηενδριϰμαν, ςυρρεντ Διρεςτορ οφ τηε Γρονινγεν ϒνιερςιτψ Μυςευμ. Ι αμ αλςο γρατεφυλ το Χυιρινε αν δερ Μεερ Μοηρ, ςυρατορ 19τη ςεντυρψ οφ τηε Δορδρεςητς Μυςευμ, φορ ςομε δεταιλεδ ςορρεςπονδενςε ανδ ςυγγεςτιονς. Ι αμ ερψ γρατεφυλ το Κλαας αν Βερϰελ ανδ Φρανςϰ Σμιτ φορ ςριτιςαλλψ ρεαδινγ α δραφτ οφ τηις παπερ. Ι τηανϰ τηε ςταφφ οφ τηε Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε ανδ τηε Διρεςτορ, Προφεςςορ Λέον Κοοπμανς, φορ ςυππορτ ανδ ηελπ, παρτιςυλαρλψ φορ αςϰινγ ανδ φινανςινγ με ανδ μψ ωιφε το ρεπρεςεντ τηε Ινςτιτυτε ατ τηε οπενινγ οφ τηε ῞ετη εξηιβιτιον ιν Δορδρεςητ, ανδ ιν γενεραλ φορ ηοςπιταλιτψ εξτενδεδ το αν Εμεριτυς Προφεςςορ ας Γυεςτ Σςιεντιςτ.

Ρεφερενςες

Βιϑλ δε ῞ροε, Φ., 1987. Δε ςςηιλδερ Θαν ῞ετη, 1864–1925: ῝ηρονιχυευρ αν εεν βεωογεν τιϑδπερϰ. Αμςτερδαμ: Τηομας Ραπ. ΙΣΒΝ 978-90-60052-532.

Βιϑλ δε ῞ροε, Φ., αν δεν Δονϰ, ῝., Εϰϰαρτ, Ρ., αν δερ Μεερ Μοηρ, Χ., Ρειδ, Ν. & Ρενς., Α., 2023. Ηετ οογ αν Θαν ῞ετη: Σςηιλδερ εν ςριτιςυς ρονδ 1900. Ζωολλε: Ωαανδερς. ΙΣΒΝ 978-94-62624-313.

δε Σιττερ, Ω., 1925. Α βιογραπηψ οφ Καπτεψν, Τηε Οβςερατορψ, 48, 293-294.

δε Ωιλδε, Ι., 2006. Δε πιονιερ αν ηετ μοδερνε ταλενονδερωιϑς: Λεεν εν ωερϰ αν Βαρενδ Σιϑμονς. Βιογραφιε Βυλλετιν, ναϑααρ 2006, 55-58. Ονλινε: ωωω.δβνλ.οργ/τεϰςτ/_βιο001200601_01/_βιο001200601_01_ 0050.πηπ.

δε Ωιλδε, Ι., 2007. Ωερϰ μααϰτ ηετ βεςτααν δρααγλιϑϰ: Βαρενδ Σιϑμονς (1853-1935), Γρονινγεν, Βαρϰηυις Πυβλιςηινγ, ΙΣΒΝ 978-90-77922-293.

Εινςτειν, Α. & δε Σιττερ, Ω., 1932. Ον τηε ρελατιον βετωεεν τηε εξπανςιον ανδ τηε μεαν δενςιτψ οφ τηε ϒνιερςε, Προςεεδινγς οφ τηε Νατιοναλ Αςαδεμψ οφ Σςιενςες οφ τηε ϒνιτεδ Στατες οφ Αμεριςα, 18, 213–214.

Γιλλ, Δ. & Καπτεψν, Θ.῝. 1896, 1897, 1900. Τηε ῝απε Πηοτογραπηις Δυρςημυςτερυνγ φορ τηε εχυινοξ 1875. Παρτ Ι. Ζονες -18^∘  το -37^∘· Παρτ ΙΙ. Ζονες -38^∘  το -52^∘· Παρτ ΙΙΙ. Ζονες -53^∘  το -89^∘. Ανναλς οφ τηε ῝απε Οβςερατορψ, Σουτη Αφριςα, 3, 1–845· 4, 1–702· 5, 1–757.

Ηερτζςπρυνγ-Καπτεψν, Η., 1928. Θ.῝. Καπτεψν· Ζιϑν λεεν εν ωερϰεν. Γρονινγεν, Ωολτερς (ελεςτρονις ερςιον, ααιλαβλε ατ ωωω.δβνλ.οργ/τεϰςτ/ηερτ042ϑςϰα01_01/· φορ μορε ινφορματιον ανδ μψ Ενγλιςη τρανςλατιον ςεε ωωω.αςτρο.ρυγ.νλ/Θ῝Καπτεψν/ΗΗΚβιογ.ητμλ).

Ηυιζινγα, Θ., 1927. Λεεν εν ωερϰ αν Θαν ῞ετη, Ηααρλεμ: Τϑεενϰ Ωιλλινϰ & Ζοον.

Καπτεψν, Θ.῝. 1906. Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας. Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ατ Γρονινγεν, Ηοιτςεμα Βροτηερς, Γρονινγεν.

Καπτεψν, Θ.῝. 1914. Ηετ ςτερρεϰυνδιγ λαβορατοριυμ. Ιν: Αςαδεμια Γρονινγανα ΜΔ῝ΞΙ῞-Μ῝ΜΞΙ῞: Γεδενϰβοεϰ τερ γελεγενηειδ αν ηετ δερδε εευωφεεςτ δερ ϒνιερςιτειτ τε Γρονινγεν. ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 550–552.

Καπτεψν, Θ.῝. & αν Ρηιϑν, Π.Θ., 1920. Ον τηε διςτριβυτιον οφ τηε ςταρς ιν ςπαςε εςπεςιαλλψ ιν τηε ηιγη Γαλαςτις λατιτυδες. Αςτροπηψςιςαλ Θουρναλ, 52, 23–38.

Καπτεψν, Θ.῝., 1922. Φιρςτ αττεμπτ ατ α τηεορψ οφ τηε αρρανγεμεντ ανδ μοτιον οφ τηε Σιδερεαλ Σψςτεμ. Αςτροπηψςιςαλ Θουρναλ, 55, 302–328.

Λυςας, Φ.Λ.Ρ. & αν δερ Σαλμ, Σ.Α.Μ., 2017. Ρεπλιςατινγ τηε λοςτ ςϰεω διςτριβυτιον μαςηινε οφ Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν, Ιν: ῝αλςυλατινγ ιν εερψδαψ λιφε: Σλιδε ρυλες, ταβλες, ςαλςυλατορς ανδ οτηερ ματηεματιςαλ δειςες, εδ. Κ. Κλεινε, Δευτςςηε Νατιοναλβιβλιοτηεϰ, ΙΣΒΝ 978-3-7448-1056-2, 231-267.

Οορτ, Θ. Η. 1927. Οβςερατιοναλ ειδενςε ςονφιρμινγ Λινδβλαδ’ς ηψποτηεςις οφ α ροτατιον οφ τηε Γαλαςτις Σψςτεμ. Βυλλετιν οφ τηε Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτες οφ τηε Νετηερλανδς, 3, 275–282.

Οορτ, Θ.Η., 1938. Αβςορπτιον ανδ δενςιτψ διςτριβυτιον ιν τηε Γαλαςτις Σψςτεμ. Βυλλετιν οφ τηε Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτες οφ τηε Νετηερλανδς, 8, 233–264.

Οοςτερηεερτ, Θ. (εδ.), 2009. Ιν ολ ορναατ: ῞ιερ εευωεν Σεναατςγαλεριϑ. Γρονινγεν· ϒνιερςιτειτςμυςευμ.

Ρεγιονααλ Αρςηιεφ Δορδρεςητ, 2022. Σεε ωωω.ρεγιονααλαρςηιεφδορδρεςητ.νλ/αρςηιε/ςεαρςη/μιαςτ=46 μιζιγ=301&μιαδτ=301&μιλανγ=εν&μιζϰ_αλλ=ϑαν%20ετη&μιιεω=λδτ.

ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 1918. Θααρβοεϰ δερ Ριϑϰςυνιερςιτειτ Γρονινγεν 1917-1918. Γρονινγεν, Θ.Β. Ωολτερς.

ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 1921. Θααρβοεϰ δερ Ριϑϰςυνιερςιτειτ Γρονινγεν 1920-1921. Γρονινγεν, Θ.Β. Ωολτερς.

ϒνιερςιτψ οφ Γρονινγεν, 2022. Μυραλ οφ Θ.῝. Καπτεψν (Ωεβςιτε), ςεε ωωω.ρυγ.νλ/μυςευμ/εξηιβιτιονς/ περμανεντ/μυραλ-οφ-ϑ-ς-ϰαπτεψν.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝. & αν Βερϰελ, Κ., 2000. Τηε λεγαςψ οφ Θ.῝. Καπτεψν: Στυδιες ον Καπτεψν ανδ τηε δεελοπμεντ οφ μοδερν αςτρονομψ. Δορδρεςητ, Κλυωερ, ΙΣΒΝ 978-94-010-9864-9.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2015. Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν: Βορν ινεςτιγατορ οφ τηε Ηεαενς. Σπρινγερ, ΙΣΒΝ 978-3-319-10875-9, αςςομπανψινγ Ωεβπαγε ωωω.αςτρο.ρυγ.νλ/Θ῝Καπτεψν.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2019. Θαν Ηενδριϰ Οορτ: Μαςτερ οφ τηε Γαλαςτις Σψςτεμ, Σπρινγερ, ΙΣΒΝ 978-3- 319-10875-9, αςςομπανψινγ Ωεβπαγε ωωω.αςτρο.ρυγ.νλ/ΘΗΟορτ.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2021α. Πιονεερ οφ Γαλαςτις Αςτρονομψ: Α βιογραπηψ οφ Θαςοβυς ῝ορνελιυς Καπτεψν. Σπρινγερ Πυβλιςηερς. ΙΣΒΝ 978-3-030-55422-4.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2021β. Μαςτερ οφ Γαλαςτις Αςτρονομψ: Α βιογραπηψ οφ Θαν Ηενδριϰ Οορτ, Σπρινγερ, ΙΣΒΝ 978-3-030-55547-4.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2021ς. Καρλ Σςηωαρζςςηιλδ, Αννιε Θ. ῝αννον ανδ ῝ορνελις Εαςτον: ΠηΔς Ηονορις ῝αυςα οφ Θαςοβυς ῝. Καπτεψν. Θουρναλ φορ Αςτρονομιςαλ Ηιςτορψ ανδ Ηεριταγε, 24, 521–543.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2022α. Πιετερ Θοηαννες αν Ρηιϑν, Καπτεψν’ς Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ ανδ τηε Πλαν οφ Σελεςτεδ Αρεας. Θουρναλ οφ Αςτρονομιςαλ Ηιςτορψ ανδ Ηεριταγε, 25, 341-438.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2022β. Θ.῝. Καπτεψν εν ζιϑν Στερρενϰυνδιγ Λαβορατοριυμ εεν εευω λατερ – Θ.῝. Καπτεψν ανδ ηις Αςτρονομιςαλ Λαβορατορψ α ςεντυρτψ λατερ, Καπτεψν Αςτρονομιςαλ Ινςτιτυτε, ΙΣΒΝ 978-90-903-6008-9. Ααιλαβλε ονλψ ελεςτρονιςαλλψ ατ ωωω.αςτρο.ρυγ.νλ/ δϰρυιτ/Θ῝Κ100.πδφ.

αν δερ Κρυιτ, Π.῝., 2023. Εξςιτεδ ςτατες ανδ ςποντανεους τρανςιτιονς: Αςτρονομερ, λεςτυρερ, αδμινιςτρατορ, βιογραπηερ. Θουρναλ οφ Αςτρονομιςαλ Ηιςτορψ ανδ Ηεριταγε, 26, 203-25.

Ωιλλινϰ, Β., 1991. Οριγινς οφ τηε ςεςονδ Γολδεν Αγε οφ Δυτςη ςςιενςε αφτερ 1860, Σοςιαλ ςτυδιες οφ ςςιενςε, 21, 389–413.